گزارش همایش بین‌المللی عطار نیشابوری

چهارشنبه, ۲۹ فروردین ۱۳۹۷ همایش بین‌المللی عطار نیشابوری، زندگی، آثار و افکار با حضور علما، استادان، فرهیختگان و دوستداران علم و دانش روز دوشنبه ۲۷ فروردین‌ماه ۱۳۹۷ در به صورت دو نشست علمی در تالار اجتماعات شهید مطهری انجمن برگزار گردید. در این مراسم که با حضور شخصیت‌های علمی و فرهنگی داخلی و خارجی همچون […]

چهارشنبه, ۲۹ فروردین ۱۳۹۷

IMG 9793

همایش بین‌المللی عطار نیشابوری، زندگی، آثار و افکار با حضور علما، استادان، فرهیختگان و دوستداران علم و دانش روز دوشنبه ۲۷ فروردین‌ماه ۱۳۹۷ در به صورت دو نشست علمی در تالار اجتماعات شهید مطهری انجمن برگزار گردید.

در این مراسم که با حضور شخصیت‌های علمی و فرهنگی داخلی و خارجی همچون دکتر محمدباقر نوبخت، دکتر علیرضا حاجیان‌نژاد، دکتر محمدجواد شریعت باقری، دکتر علی محمد موذنی، دکتر ابوالکلام سرکار از کشور بنگلادش و خانم ملک دیکمن از کشور ترکیه و هیأتی از برگزار کنندگان همایش بین‌المللی عطار نیشابوری در نیشابور همچون دکتر محمد نجفی، شهردار نیشابور؛ عباس کرخی، مدیر اداره فرهنگ و ارشاد نیشابور؛ مهندس غلامحسین علی‌پور، مسئول دبیرخانه انجمن آثار و مفاخر فرهنگی نیشابور و خانم دکتر چنارانی، نماینده مردم نیشابور در مجلس شورای اسلامی برگزار شد، دکتر حسن بلخاری قهی، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی؛ دکتر توفیق سبحانی، استاد دانشگاه پیام‌نور؛ دکتر محمود براتی، استاد دانشگاه اصفهان؛ دکتر جبهاد شکری رشید، استاد دانشگاه صلاح‌الدین اربیل(عراق)؛ دکتر شیرزاد طایفی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی؛ دکتر بهرام گرامی؛ دکتر سیدعلی‌اصغر میرباقری‌فرد، استاد دانشگاه اصفهان؛ دکتر محمود جعفری دهقی، استاد دانشگاه تهران؛ خانم کامله چتین، استاد دانشگاه سلیمان دیمرال(ترکیه)؛ دکتر علیرضا حاجیان‌نژاد، استاد دانشگاه تهران؛ دکتر محمد سیلاوی، استاد دانشگاه بغداد(عراق) و دکتر مهدی محقق، ریاست عالیه همایش و مدیر مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران- دانشگاه مک‌گیل به ایراد سخنرانی پرداختند. همچنین پیام ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران توسط رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و بیانیه این همایش توسط دکتر ساغر سلمانی‌نژاد مهرآبادی، دبیر علمی این همایش قرائت شد.

6J9A8993

دکتر حسن بلخاری قهی، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ضمن قرائت پیام ریاست محترم جمهور جناب آقای دکتر حسن روحانی به ایراد سخنرانی پرداخت، وی گفت: یکی از سوالات مهم در باب حیات و احوال عطار این است که آیا عطار صرفاً یک تذکره نویس بوده (بنا بر اثر مهمش تذکره الاولیاء) یا خود در قلمرو عرفان و سلوک، مواجهات عرفانی داشته است؟
ما در حوزه رویت‌ها و مشاهدات یک مشاهده مبتنی بر حس داریم که آن را تجربه می‌نامیم و دیگری مشاهده بر بنیاد رویت درونی و معنوی که آن را مواجهه می‌دانیم. عرفا تجربه ندارند مواجهه دارند و مواجهات بر خلاف تجربه نه قابل تکرارند و نه همگانی. عرفا دارای مواجهاتند. حال عطار آیا مواجهه عرفانی داشته یا ناقل مواجهات دیگر عرفا بوده است؟ حقیقت این است که هر کس در آثار عطار کوچکترین تأملی داشته باشد با نکات نغز و ابیاتی صریح و روشن روبه رو می شود که آشکارا بیان مواجهات شهودی و عرفانی اوست، به عنوان مثال در بخش آغازین الهی‌نامه می‌گوید:

زهی گویا ز تو کام و زبانم                                 تویی هم آشکارا هم نهانم
زهی بینا ز تو نور دو دیده                                  تو را در اندرون پرده دیده

که بالصراحه از نوعی رویت باطنی سخن می‌گوید یا در همین الهی نامه :

گدایی گنج عشق توست عطار                            تو بخشیدی مر او را گنج اسرار

که باز به صورت روشن از عطیه‌ای الهی بر جان و روح خود سخن می‌گوید و مهم‌تر ادراک و دریافت این عطیه الهی.
باز در الهی نامه مفاهیم روشن‌تری در اثبات مواجهات عرفانی عطار داریم:

دل عطار پرخون شد در این راه                            که تا شد از وصال دوست آگاه
کنون چون در یقینم راه دادی                                       مرا اینجا دلی آگاه دادی
به جز وصفت نخواهم کرد ای جان                  که تا مانم به عشقت فرد ای جان

دلیل دیگر غزل زیبایی است که در دیوان غزلیات او آمده و خود بیانگر آن است که به ویژه در مسئله عشق مواجهاتی عارفانه داشته و این مسیری بوده که برای خود برگزیده. این غزل امر دیگری را نیز نشان می‌دهد و آن تردید و تشکیک در باب داستان مشهوری است که در باب آغاز گرایشات عرفانی او گفته می‌شود(همان داستان مشهور درویش و نحوه جان دادن در مقابل چشمان عطار). این غزل نشان می‌دهد او امثال حلاج را در طریقت خود برگزیده:

پیر ما وقت سحر بیدار شد                             از در مسجد بر خمار شد
از میان حلقه مردان دین                                    در میان حلقه زنار شد
کوزه دردی به یک دم برکشید                نعره‌ای دربست و دردی‌خوار شد
چون شراب عشق در وی کار کرد                  از بد و نیک جهان بیزار شد
اوفتان خیزان چو مستان درصبوح                باده‌ای بر کف سوی بازار شد
غلغله در اهل اسلام اوفتاد                      کای عجب پیری که از کفار شد
هر کسی می‌گفت کین خذلان بود؟            کان‌چنان پیری‌عجب غدار شد
هرکه پندش داد بندش سخت کرد              در دل او پند خلقان خوار شد
خلق را رحمت همی آمد برو                              گرد او نظارگی بسیار شد
آنچنان پیر عزیز از یک شراب                    پیش چشم اهل عالم عار شد
پیر رسوا گشته، مست افتاده بود             تا از آن مستی دمی هشیار شد
گفت اگر بدمستیی کردم رواست                  جمله را می‌باید اندر کار شد
می‌سزد در شهراگر مستی کند              هر که او او خود بد دل و عیار شد
خلق گفتند: این گدای کشتنیست                 دعوی این مدعی نهمار شد
پیر گفتا: کار را باشید زود                             کین گدای گبر دعوی‌دار شد
صد هزاران جان فدای روی آنک                      جان صدیقان برو ایثار شد
این بگفت و آتشین آهی بزد                             وانگهی بر نردبان دار شد
از غریب و شهری و از مرد و زن                    سنگ از هر سو برو انبار شد
پیر در معراج خود چون جان بداد                  در حقیقت محرم اسرار شد
جاودان اندر حریم وصل دوست                  از درخت عشق برخوردار شد
قصه آن پیر حلاج این زمان                                  انشراح سینه ابرار شد
در درون سینه و صحرای دل                                قصه او رهبر عطار شد

و نهایت روایت حیرت انگیزی که در پاسخ هدهد به منکران عشق گفته می‌شود این ابیات در بیان عشق چنان شور انگیز و شیدایانه و متعالی است که قطعاً نمی‌توان گفت صرفاً تذکره یا تعبیری عبارت گون از عشق الهی است بدون مواجهت شهودی و تجربه عینی آن. میدانید هر که به حقیقت از عشق گفت باید عاشق باشد و عاشقی را تجربه کرده باشد ورنه کاذب است. این ابیات نشان می‌دهد که چگونه عطار عاشقی معنوی را تجربه کرده است به ویژه که در بیتی می‌فرماید:

ساقیا خون جگر در جام کن                                             گر نداری درد از ما وام کن

عطار جواب هدهد را چنین باز می‌گوید:

هدهد رهبر چنین گفت آن زمان                         کانک عاشق شد نه اندیشد ز جان
چون بترک جان بگوید عاشقی                                  خواه زاهد باش خواهی فاسقی
چون دل تو دشمن جان آمدست                           جان برافشان ره به پایان آمدست
سد ره جانست، جان ایثار کن                                      پس برافکن دیده و دیدار کن
گر ترا گویند از ایمان برآی                                           ور خطاب آید ترا کز جان برآی
تو که باشی، این و آن را برفشان                                ترک ایمان گیر و جان را برفشان
منکری گوید که این بس منکرست                           عشق گو از کفر و ایمان برترست
عشق را با کفر و با ایمان چه کار                             عاشقان را لحظه‌ای با جان چه کار
عاشق آتش بر همه خرمن زند                                         اره بر فرقش نهند او تن زند
درد و خون دل بباید عشق را                                            قصه مشکل بباید عشق را
ساقیا خون جگر در جام‌کن                                                گر نداری درد از ما وام‌کن
عشق را دردی بباید پرده‌سوز                                         گاه جان را پرده‌در گه پرده‌دوز
ذره عشق از همه آفاق به                                                     ذره درد از همه عشاق به
عشق مغز کاینات آمد مدام                                         لیک نبود عشق بی‌دردی تمام
قدسیان را عشق هست و درد نیست                          درد را جز آدمی درخورد نیست
هرکه را در عشق محکم شد قدم                                در گذشت از کفر و از اسلام هم
عشق سوی فقر در بگشایدت                                             فقر سوی کفر ره بنمایدت
چون ترا این کفر وین ایمان نماند                             این تن تو گم شد و این جان نماند
بعد از آن مردی شوی این کار را                                        مرد باید این چنین اسرار را
پای درنه همچو مردان و مترس                                     درگذار از کفر و ایمان و مترس
چند ترسی، دست از طفلی بدار                                  بازشو چون شیرمردان پیش کار
گر ترا صد عقبه ناگاه اوفتد                                            باک نبود چون درین راه اوفتد

قطعاً این ابیات نمی‌تواند از جان و دلی برخیزد که عشق را تعلیم یافته باشد. خیر این ابیات بیان کسی است که در عشق سوخته و حقیقت آن را تجربه کرده است.

متن پیام دکتر حسن روحانی، ریاست محترم جمهور به همایش بین‌المللی عطار نیشابوری بدین شرح است:

1

2

سپس دکتر توفیق سبحانی، استاد دانشگاه پیام‌نور مطالبی را پیرامون آثار اصلی و مضاف به عطار بیان کرد و گفت: در سده ششم و هفتم هجری در شعر عرفانی ایرانی سه عارف بزرگ حیات داشته‌اند که هر سه علاوه بر شاعری نثرنویس هم بوده‌اند و آثار متعدد از آنان در دست است که بعضی از آن نوشته‌ها تألیف آنان نیست. رضا قلی‌خان می‌نویسد:«گویند کتب شیخ یکصدو چهارده جلد است…»«وجود تعدادی آثار منحول، از جمله آثار مربوط به عطار‌های دیگر سبب شده است که در احوال وی خلطها و اشتباه‌های بسیار پیش آید، بعلاوه در متون اصلی آثار وی نیز مکرر ابیات زاید و الحاقی راه یافته است…»

6J9A9014 copy

وی ادامه داد: عطار طبق روایات در سال ۶۱۸هـ در منطقه شادیاخ نیشابور به دست تاتاری به شهادت رسیده است. مثنوی‌های عطار چنانکه خود می‌نویسد:«سخن عطار را که بحقیقت تریاکی است» با سخن دیگران نباید قیاس کرد.

6J9A9042 copy

دیگر سخنران این مراسم دکتر محمود براتی، استاد دانشگاه اصفهان بود که درباره ویژگی‌های حکمت ذوقی عطّار به ایراد سخنرانی پرداخت. وی گفت: حکمت ذوقی شیخ فریدالدین عطّار هم از جهت مبانی و ویژگی‌ها وهم از نظر زبان با حکمت بحثی متفاوت است، عطّار در آثار پر شمارش در عمل کوشیده است، شاخص‌ها و عناصر حکمت خود را تبیین کند. اینکه سابقه و ریشه‌های حکمت ذوقی عطّار چیست و عطّار از چه سرچشمه‌هایی برای تبیین حکمت مورد نظرش بهره برده است و چه شاخص‌هایی حکمت ذوقی او را از حکمت بحثی جدا می‌کند؛ پرسش هایی است که، می‌کوشیم با توجه به زمینه‌های تاریخی و ذوقی و فکری  و زبانی او به آنها پاسخ دهیم. برخی ویژگی‌های حکمت ذوقی عطّار ریشه در اندیشه‌های ملامتیه دارد و برخی از آنها به شیوۀ بیان او مربوط است که با توجه به شواهد شعری و زبان عرفانی خاص او مورد نقد و تحلیل قرار می‌گیرد.

6J9A9064 copy

در ادامه دکتر جیهاد شکری رشید، استاد دانشگاه صلاح‌الدین اربیل از کشور عراق سخنرانی خود را درباره نمادینه‏های کهن الگویی در مصیبت نامه عطّار ایراد کرد. وی گفت: مصیبت‏نامه از جمله آثاری است که از بسیاری جهات در خور تحقیق و تفحص است. این اثر گرانسنگ را می‏توان با رویکردهای مختلف، از جمله رویکرد کهن‏الگویی یونگ تحلیل و بررسی کرد. به طوری که استفاده از نظریه یونگ در بررسی آثار ادبی، این امکان را فراهم می‏کند تا بتوان عناصر اسطوره‏ای و کهن الگویی مشترک این آثار را که محصول ناخودآگاهی جمعی نوع بشر است، ریشه‏یابی کرد. از آنجاکه آثار حماسی و عرفانی با ناخودآگاه در ارتباط هستند، پس این آثار جایگاه مناسبی برای تجلی کهن‏الگوهاست، چنانچه در اثر «مصیبت نامه» نمودهای آشکار و مجموعه قابل ملاحظه‏ای از موتیف‌ها، نمادها و کهن الگوها را می‏توان جستجو کرد که نمونه‏هایی ازکهن‏الگویی چون پیردانا، خود و موقعیت‏های کهن‏الگویی چون باززایی، سفر، همچنین سمبل‏های کهن‏الگویی چون عدد(چهل)، آب، باد، خاک و آتش را یافت که سعی نگارنده برآن است تا این اثر را از این دریچه مورد خوانش قرار دهد و هدف اصلی این پژوهش، کاربست و همسانی نظریات مهم روانشناسی یونگ و بینش‏های کهن‏الگویی او بوده است که بر اساس آن کهن‏الگوهای موجود در متنِ مصیبت نامه بررسی و واکاوی می‏شوند و نحوه بهره‏گیری عطّار از آنها که غالباً به شکلی ناخودآگاه صورت گرفته است، تبیین می‏گردد. در این راستا از روش توصیفی-تحلیلی استفاده شده است و داده‏های ضروری تحقیق با استفاده از مطالعات کتابخانه‏ای به دست آمده است.

6J9A9088 copy

سپس دکتر شیرزاد طایفی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی درباره نقد شخصیت‏پردازی در منطق‏الطیر بر اساس نظریۀ اریک برن گفت: تحلیل رفتار متقابل، نظریه‌ای دربارۀ شخصیت و روشی منطقی است برای روان‌درمانی به منظور رشد و تغییرات شخصی. این شاخه از روان‌شناسی، به مطالعه چگونگی ارتباط و تعامل افراد می‌پردازد و به عنوان یک روش درمانی، با پرده برداشتن از لایه‌های پنهانی مشکلات افراد، در پی اثبات این نکته است که همه از ظرفیت تغییر مثبت در رشد شخصیتی برخوردارند. از این منظر، منطق‌الطیر عطّار که روایتی است نمادین از جامعه مشتاق به هدایت برای رشد و تعالی و در عین حال درگیر با ناهنجاری‌های روحی و روانی، قابل تأمل و بررسی است. در پژوهش پیش‏رو با رویکرد میان‌رشته‌ای، به بررسی ابعاد سه‌گانۀ شخصیت بر اساس نظریۀ مذکور پرداخته و با آسیب‌شناسی ساختار هر یک از شخصیت‌های داستان، به ریشه و دلیل اختلالات روحی و روانی آن‏ها پی برده‏ایم. هم‏چنین به برخی از شگردهای هدایتگرانه و روان‌کاوانۀ هدهد در به کمال رساندن جماعت مرغان دست یافته‏ایم. این پژوهش نوعی نقد روان‌شناختی است که در آن از روش تحلیل محتوا برای توصیف، تحلیل و نقد رفتارهای ابعاد مختلف در داستان استفاده کرده‏ایم و شیوۀ گردآوری اطلاعات در آن، کتابخانه‌ای و اسنادی است.

6J9A9131 copy

IMG 9721

در ادامه این همایش دکتر بهرام گرامی نیز به ارائه مقاله خود با عنوان گل و گیاه در آثار عطار پرداخت و همچنین دکتر سیدعلی‌اصغر میرباقری‌فرد، استاد دانشگاه اصفهان سخنرانی با موضوع عطار پژوهی، فرصت‌ها و چالش‌ها ایراد نمودند.

IMG 9753

سپس دکتر محمود جعفری دهقی، استاد دانشگاه تهران با موضوع دیدگاه و پژوهشهای ایرانشناسان قرن نوزدهم و بیستم درباره عطّار نیشابوری به ایراد سخنرانی پرداخت. وی گفت: درباره عطّار مطالعات و تحقیاقت فراوان صورت گرفته (نک: نفیسی، ۱۳۴۴؛ صفا، ۱۳۶۹، فروزانفر، ۱۳۵۳)؛ اما در قرون نوزده و بیست میلادی و پس از آشنایی شرق‌شناسان اروپایی با ادبیات ایران، ابتدا تصحیح و بعد ترجمه آثار عطّار مورد توجه آنها قرار گرفت. محققان اروپایی با مقابله نسخه‌های خطی در دسترس خود به تصحیح آثار عطّار پرداختند (نک: سیلوستر دوساسی، ۱۸۱۹؛گارسن دوتاسی، ۱۸۵۷؛ ریتر، ۱۹۴۰؛ نیکلسون، ۱۹۰۵، ۱۹۰۷) و پس از انتشار آنها، ترجمه آثار نیز توسط خود مصححان یا دیگر شرق‌شناسان آغاز شد. توجه به عطّار در فرانسه با ترجمه‌های سیلوستردوساسی وگارسن دوتاسی شروع شده و بعدها به ویژه در انگلستان و آلمان این مطالعات دنبال شد.
در این مقاله، پس از معرفی اجمالی عطّار و آثار او، ایرانشناسانی که درباره فریدالدین عطّار تحقیقاتی داشته‌اند معرفی شده‌اند. ابتدا تقسیم‌بندی زمانی بر مبنای قرن نوزدهم و قرن بیستم و سپس معرفی این افراد بر مبنای ملیت آنها انجام شده است. به طور کلی ایرانشناسانی که درباره عطّار پژوهش یا ترجمه داشته‌اند عمدتاً از کشورهای انگلیس، آلمان، فرانسه، روسیه، ایتالیا بوده و در سال‌های اخیر از کشورهای هند، ترکیه، ژاپن، مصر و جمهوری آذربایجان نیز عده‌ای به تحقیق درباره عطّار علاقه‌مند شده‌اند.

 IMG 9764

در ادامه همایش خانم کامله چتین، استاد دانشگاه سلیمان دیمرال از کشور ترکیه مقاله‌ای با موضوع «آیا داستان سروده شیخ غالب برگرفته از عطار است؟» را ارائه دادند.

6J9A9003 copy

سپس دکتر علیرضا حاجیان‌نژاد، استاد دانشگاه تهران درباره جلوه‏های شعر تغزّلی در مثنوی‏های تعلیمی عطّار گفت: محقّقان علوم ادبی از دیر باز برای سهولت مطالعۀ ادبیات آن را براساس ساختار ظاهری و محتوا تقسیم‏بندی کرده‏اند. قدیم‏ترین تقسیم‏بندی رایج از ارسطوست که در جهان اسلام و ایران هم‏ روایی گرفت ولی پس از گذشت زمان در ایران با رویکردهای دیگری انواع ادبی دیگری هم مطرح شد. با توجّه به رویکردهای جامعۀ ایرانی– اسلامی و کثرت و تنوّع محصولات ادبی اعمّ از نظم و نثر محقّقان علوم ادبی از نوع ادب تعلیمی اعم از اخلاقی، عرفانی و … نیز سخن به میان آوردند. اختلاط انواع ادبی هم موضوعی بوده است که در بین محققان ایرانی و غیرایرانی مطرح شده است. بخش‏های قابل توجهی از ادب تعلیمی در ادب فارسی به ویژه نوع عرفانی آن به خاطر تأثیرگذاری در مخاطب و خلاقیت‏های زبانی و ادبی حقیقتاً از نوع ادب غنائی است و طرح مسایل غنائی در ضمن ادب تعلیمی در مثنوی‏های عطّار که از شاهکارهای ادب عرفانی است بسیار ممتاز و متمایز است. در این مقاله به جنبه‏ها و جلوه‏های این بخش از مثنوی‏های عطّار پرداخته شده و قهرمانان و ویژگی‏های آنان معرّفی و تحلیل شده است.

IMG 9821

دکتر محمد سیلاوی، استاد دانشگاه بغداد از کشور عراق نیز بررسی مضامین و ابعاد عرفانى در حدیقه الحقیقه و منطق الطیر گفت: عرفان و تصوف در ادبیات فارسى جلوه خاصى دارد، که عارف از کلماتی مانند بت، زنار، مغ، معشوق، خال، زلف، صنم، می، میخانه و. . .  حرف می‌زند، و مرادش از این واژه‌ها همان معنی ظاهرى نیست؛ بلکه معانى دیگری قصد دارد، و همانا تمثیل و حکایات درعرفان مورد توجه عارف بوده است، تا به معبود او مى‌رسد. سیر و سلوک متصوف در میان مردم جنبه هاى مثبت وجود دارد، که او با فضائل و اخلاق پسندیده و محبت دیگران را جلب مى‌کند.
عرفان بیان ویژه، ادب و اصطلاحات خودش را دارد که همین ویژگی‌ها سبب تفاوت ادبیات عرفانی در یک کشور می‌شود. و حتى در مکتب عرفانی تصرف ادبی و زبانی متفاوت در شعر و غزل عارفان وجود دارد، و هر عارف از زبان و ادبیات خاص در بیان عقائد وخصوصیات ویژه خود استفاده می‌کند.

IMG 9809

همچنین خانم دکتر هاجر چنارانی نماینده محترم نیشابور در مجلس شورای اسلامی سخنرانی کوتاهی درباره این همایش داشتند، دکتر عباس کرخی، مدیر محترم اداره فرهنگ و ارشاد نیشابور نیز ابیاتی از اشعار عطار را قرائت فرمودند.

IMG 9830

سخنرانی اختتامیه این همایش را دکتر مهدی محقق، ریاست عالیه همایش و مدیر مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران- دانشگاه مک‌گیل ایراد نمودند. وی گفت: مؤسّسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران – دانشگاه مک‌گیل در سال ۱۳۴۷ (پس از بازگشت این جانب از مأموریت  سه‌ساله برای تأسیس کرسی مطالعات شیعی و تدریس فلسفه و کلام اسلامی‌ـ ‌ایرانی در دانشگاه مک‌گیل کانادا) با تصویب هیأت امنای  دانشگاه مک‌گیل و وزارت علوم و آموزش عالی ایران رسماً در تهران افتتاح گردید و در سال ۱۳۵۰ به عنوان شعبه تهران آن مؤسّسه به ثبت رسید. در طول این چهل‌وهفت سال، معرّفی آثار کمتر‌شناخته‌شده و برجسته‌ فرهنگ اسلامی‌ـ ‌ایرانی در حوزه‌های حکمت اسلامی، ادبیات، تاریخ علم و… از مهمترین برنامه‌های این مؤسّسه بوده و تاکنون بالغ بر ۱۵۰عنوان کتاب منتشر کرده است. علاوه بر این با تأسیس انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی و انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران و برگزاری یازده همایش بین‌المللی در دانشگاه‌های مختلف در حفظ و گسترش زبان فارسی و هویّت ملّی و تشخّص فرهنگی کشورمان کوشیده‌ایم و تمام  این تلاش‌ها بدون هیچ بودجه و با حمایت علاقه‌مندان به فعّالیّت‌های مؤسّسه به ثمر رسیده است.
در بهار سال ۱۳۹۶ بنا به پیشنهاد سرکار خانم حمیده حجازی، پژوهشگر و معاون مؤسّسه با بهره‌گیری از تجربیات فوق و در راستای اهداف مؤسّسه، سلسله همایش‌های بین‌المللی با عنوان «زبان فارسی و اندیشه ایرانی‌_اسلامی» را بنیان نهادیم که نخستین آن به موضوع «فریدالدّین عطّار نیشابوری، زندگی، آثار و افکار» اختصاص دارد و در فروردین ۱۳۹۷ با همکاری انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار می‌شودکه بنا به دعوت ستاد بزرگداشت عطّار نیشابوری یک روز از این همایش در شهر نیشابور برپا می‌شود.
در اینجا شایسته است از همکاری صمیمانه همه اعضای شورای سیاستگذاری، شورای علمی، شورای اجرایی، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ستاد بزرگداشت روز عطّار و نویسندگان و داوران محترم مقالات سپاسگزاری کنم و سپاس ویژه داشته باشم از بزرگوارانی که بدون هیچ توقّعی و با سعه صدر یاریگر ما بودند: سرکار خانم استاد نوش‌آفرین انصاری که انجام کلیه مکاتبات و مکتوبات لاتین را عهده‌دار شدند؛ جناب استاد سیّد علی‌اصغر میرباقری فرد که در امور علمی راهنمای همایش بودند؛ جناب استاد حسن بلخاری قهی که در امور علمی و اجرایی با تمام همکاران و امکانات انجمن به یاری همایش شتافتند و سرکار خانم دکتر ساغر سلمانی‌نژاد که عهده‌دار امور علمی همایش بودند. امیدواریم این سلسله همایش‌ها به صورت سالانه با توفیق الهی ادامه یابد؛ بمنّه تعالی و کرمه.

IMG 9859

در پایان این همایش دکتر ساغر سلمانی‌نژاد، دبیرعلمی همایش بین‌المللی عطار نیشابوری، بیانیه این همایش را قرائت نمود. متن بیانیه بدین شرح است:

به نام خداوند جان آفرین            حکیم سخن در زبان آفرین

اکنون که به لطف پروردگار و همت و شرکت پژوهشگران ایرانی و خارجی نخستین همایش بین‌المللی اندیشه ایرانی اسلامی (شیخ فریدالدین عطار نیشابوری) در روزهای ۲۵ و ۲۷ فروردین در نیشابور و تهران برگزار گردید؛ شرکت‌کنندگان در این همایش ضمن سپاس و قدردانی از مسئولان محترم مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران ـ دانشگاه مک‌گیل، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ستاد ملی روز عطار در استان خراسان و شهرستان نیشابور، استادان حاضر در این همایش و ارائه‌دهندگان محترم مقالات و سخنرانی‌ها و دیگر حامیان علمی و معنوی این همایش همچنین ضمن سپاس از ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران و نیز وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی به واسطه پیامی که به همایش ارسال نمودند بر این موارد تأکید و توجه دارند:
۱.    ضرورت برگزاری همایش‌هایی علمی و با کیفیت برای معرفی سرمایه‌های بزرگ فرهنگی و ادبی کشور در جهت شناخت ابعاد شخصیت ارزشمند و آرا و افکار و آثار مهم آنها و استفاده از ظرفیت‌های موجود در آرا و آثارشان برای اعتلای فرهنگی جامعه.
۲.    ضرورت توجه بیشتر در برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری و حمایت از ادبیات عرفانی به عنوان اصلی‌ترین و پرمایه‌ترین بخش ادبیات پارسی با هدف معرفی ظرفیت‌های این حوزه ادبی در داخل و خارج کشور.
۳.    با توجه به شخصیت جهانی شیخ فریدالدین ابوحامد محمد عطار نیشابوری و وجود روز ملی عطار در تقویم کشور از این ظرفیت برای برنامه‌ریزی و حمایت‌های همه جانبه در جهت معرفی این سرمایه بزرگ فرهنگی ادبی کشور استفاده شود.
۴.    برای ساماندهی پژوهش‌های مربوط به عطار از محققان، استادان و پژوهشگران حوزه عطارپژوهی در داخل و خارج کشور، شبکه عطارپژوهان تشکیل شود تا با تبیین وضعیت موجود پژوهش‌های مربوط به عطار و شناساییِ چالش‌ها و ضعف‌ها و آسیب‌ها سامان یابد و با اولویت‌بندی موضوعات، ظرفیت‌های پژوهشی نظیر رساله‌ها و پایان‌نامه‌ها، مقالات، تألیفات و طرح‌های پژوهشی جهت‌دهی شود.
۵.    انتظار می‌رود دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی در دوره‌های تحصیلات تکمیلی، قطب‌های علمی، نشریات علمی ـ پژوهشی و انجمن‌های علمی رشته زبان و ادبیات فارسی و حوزه‌های مربوط، پایان‌نامه‌ها و مقالات مستخرج از رساله‌ها را در قالب اولویت‌های حوزه عطارپژوهی هدایت کنند.
۶.    از اولیای وزارت آموزش و پرورش و برنامه‌ریزان این گستره بزرگ علمی درخواست می‌شود متناسب با میزان ظرفیت دانش‌آموزان مقاطع مختلف در برنامه‌های درسی، پیش‌بینی کنند از آثار عطار و دیگر سرمایه‌های فکری کشور استفاده کنند.
۷.    از نهادها، وزارتخانه‌ها و مراکز فرهنگی و هنری کشور درخواست می‌شود برای اعتلای فرهنگ جامعه، زمینه مطالعات میان‌رشته‌ای در زبان و ادبیات فارسی و ادبیات عرفانی با حوزه‌های مختلفی چون هنر، در شاخه‌های مختلف ادبیات نمایشی، نگارگری و موسیقی همچنین حوزه‌های روان جامعه و سیاسی و … فراهم آورند تا به صورت کاربردی از ظرفیت‌های عطار و همه سرمایه‌های فرهنگی و علمی کشور استفاده کامل شود.
۸.    به امر بازنویسی، بازآفرینی و تصویرگری آثار شیخ فریدالدین ابوحامد محمد عطار نیشابوری جهت استفاده و آشنایی مطلوب نسل جوان، توجه ویژه شود و زمینه‌های ترغیب پژوهشگران و نشر این آثار با حمایت‌های مادی و معنوی از پدیدآورندگان فراهم گردد.
۹.    ما شرکت‌کنندگان در نخستین همایش بین‌المللی اندیشه ایرانی ـ اسلامی (شیخ فریدالدین عطار نیشابوری) پیشنهاد می‌کنیم که در سال‌های بعد برگزاری این سلسله همایش‌ها تداوم یابد و ضمن پیگیری این بیانیه از تجربه برگزاری این همایش و همچنین زیرساخت‌های فراهم آمده در دومین همایش به صورت مطلوب استفاده شود.

شرکت‌کنندگان در نخستین همایش بین‌المللی
اندیشه ایرانی ـ اسلامی (شیخ فریدالدین عطار نیشابوری)
نیشابور ـ تهران ۲۵ و ۲۷ فروردین ۱۳۹۷