گزارش سخنرانی دکتر حسن بلخاری در «جشنواره هنر رضوان»

کارگاه طراحی آرایه «جشنواره هنر رضوان»  چهارشنبه ۱۲ تیرماه ۱۳۹۸ با حضور و سخنرانی دکتر حسن بلخاری رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در سالن شماره سه نگارخانه رضوان موزه مرکزی حرم رضوی در مشهد برگزار شد.

دکتر بلخاری در ابتدای سخنان خود دراین برنامه گفت: برگزاری این جشنواره توسط مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی، در راستای کاربردی کردن هنر و وارد کردن آن به سبک زندگی مردم را می‌توان رجعت به سنت دانست.
او با اشاره به نکاتی در حوزه روان‌شناسی اجتماعی به تأثیر و تأثر انسان بر محیط اشاره و اضافه کرد: آیا انسان از محیط و فضای پیرامون خود متأثر می‌شود؟ آیا نقوش، فضاسازی‌ها، ساختارها و رفتارهایی که در حوزه محیط واقع می‌شود بر شاکله شخصیتی انسان اثر می‌گذارد؟ این موضوع، بخشی از فلسفه هنر و معماری است.
این استاد دانشگاه تهران به تفاوت زیبایی ظاهر مساجد یزد با مساجد مشهد و اصفهان و نقش احتمالی اقلیم در ایجاد این دو وجه زیبایی‌شناسی اشاره کرد و گفت: امروزه نمی‌توان فردی را یافت که بر نقش محیط بر رفتار، اندیشه، غرایز، احساسات و نوع نگاه انسان به مناظر بی‌توجه باشد.
بلخاری ادامه داد: در رابطه با مسئله محیط و فرد، محیط و شخصیت و همچنین محیط و روان‌شناسی، چهار نظریه جدی توسط کسانی که در این حوزه جبرگرایان، اختیارگرایان، امکان‌گرایان و احتمال‌گرایان نامیده می‌شوند، مطرح شده است.
او با اشاره به این نظریات تصریح کرد: رابطه انسان با محیط دو سویه است به عبارتی انسان‌ها شهرها را می‌سازند و شهرها انسان را می‌سازند. اگر در طراحی شهری به وجوه و تمایلات روان‌شناختی و وجه زیبایی‌شناسی انسان توجه نکنید، انسان‌ها را محدود و محصور کرده‌اید.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور گفت: هنرمندان هرچه وجه نظری خود را در این قلمرو تقویت کنند در ایده‌پردازی موفق‌تر خواهند بود و می‌توانند خلاقیت خود را افزایش دهند.
او به تقارن، تعادل و زیبایی مکان قرارگیری گنبد و گلدسته‌های حرم مطهر رضوی از چهار جهت مختلف که در گذشته قابل مشاهده بود، اشاره و اضافه کرد: از ظرفیت و نقش محیط در شاکله شخصیت انسان در جهان سنت استفاده شده است.از این امر باید در جهان مدرن هم بهره برد.
بلخاری با اشاره به تعریف نماد و انتقال معنا به عنوان مهم‌ترین کارکرد هنر گفت: در اندیشه ما هنر، ابزاری نمادین است که انسان را به امور معنایی و معنوی گسیل می‌کند.
رئیس کارگروه هنر و معماری کمیته علم و فن‌آوری آستان قدس رضوی افزود: یکی از مهم‌ترین اهداف این کارگروه نیز تحقق کاربردی کردن هنر اسلامی خارج از حوزه صرف تزیین و آرایه و ورود به یک نوع رفتارسازی و شخصیت‌پردازی است.