همایش میراث علمی غیاث الدین جمشید کاشانی

تاریخ ایجاد : دوشنبه, ۱۲ دی ۱۳۹۰ دانشگاه کاشان و مرکز پژوهشی میراث مکتوب در نظر دارند با همکاری پژوهشکدۀ تاریخ علم دانشگاه تهران، انجمن ریاضی­ ایران و خانه ریاضیات اصفهان به مناسبت ششصدمین سال درگذشت غیاث­ الدین جمشید کاشانی، همایش «میراث علمی غیاث ­الدین جمشید کاشانی» ریاضی­دان و اخترشناس بزرگ ایرانی را در تاریخ ۳-۴ اسفند ماه ۱۳۹۰ در محل […]

تاریخ ایجاد :

دوشنبه, ۱۲ دی ۱۳۹۰

ghiasedinjamshidkashaniدانشگاه کاشان و مرکز پژوهشی میراث مکتوب در نظر دارند با همکاری پژوهشکدۀ تاریخ علم دانشگاه تهران، انجمن ریاضی­ ایران و خانه ریاضیات اصفهان به مناسبت ششصدمین سال درگذشت غیاث­ الدین جمشید کاشانی، همایش «میراث علمی غیاث ­الدین جمشید کاشانی» ریاضی­دان و اخترشناس بزرگ ایرانی را در تاریخ ۳-۴ اسفند ماه ۱۳۹۰ در محل دانشگاه کاشان برگزار کنند.

 محورها و موضوعات همایش به شرح زیر است:

 – جبر در آثار کاشانی

 – حساب در آثار کاشانی

 – محاسبات عددی (تقریبی) در آثار کاشانی (محاسبۀ سینوس یک درجه و عدد پی)

 – نجوم در آثار کاشانی

 – کاشانی و هندسۀ معماری

 – تاریخچۀ کسرهای اعشاری

 – کاشانی و ساخت ابزارهای نجومی

 – کاشانی و سنت زیج نگاری دوره اسلامی

 – تأثیر آثار کاشانی بر دانشمندان بعدی

 – تأثیر دانشمندان دیگر بر کاشانی(به ویژه در این دو بخش نباید کلی گویی شود و تأثیر و تأثر باید کاملاً روشن باشد)

 –  احوال و آثار معاصران کاشانی (با تأکید ویژه بر: معین الدین کاشانی، قاضی‌زادۀ رومی، قوشچی)

 –  رصدخانۀ سمرقند (نقش کاشانی در ساخت این رصدخانه، ابزارهای آن (به ویژه سدس فخری) و تأثیر پذیری آن از رصدخانۀ مراغه)

 –  زیج الغ‌بیگ

 –  اوضاع فرهنگی و اجتماعی در ایران مرکزی و ماوراء النهر در روزگار شاهرخ و الغ‌بیگ تیموری

 –  خفری و کاشانی

 –  و موضوعات پیشنهادی مرتبط دیگر

از جنابعالی دعوت می­ شود در صورت تمایل، عنوان و چکیدۀ مقالۀ خود را در یکی از موضوعات فوق ­الذکر به دبیرخانه­ این همایش به نشانی پست الکترونیکی kashani@mirasmaktoob.ir  یا به شماره دورنگار ۰۲۱۶۶۴۰۶۲۵۸ ارسال نمایند.

 زمان ارسال عنوان و چکیده مقاله: شنبه ۱بهمن ۱۳۹۰ ( چکیده مقاله در ۵۰۰ کلمه در فرمت word, به همراه رزومه علمی و اطلاعات تماس)

  با احترام

  اکبر ایرانی (جانشین رئیس همایش و مدیرعامل مرکز پژوهشی میراث مکتوب)

 یونس کرامتی  (دبیر علمی همایش)

   info@mirasmaktoob.ir

international@mirasmaktoob.ir

www.mirasmaktoob.ir

برگی از زندگی غیاث الدین جمشید کاشانی

جمشید بن مسعود بن محمود طبیب کاشانی ملقب به غیاث الدین که در غرب به الکاشی(al kashi) مشهور است. ریاضیدانی برجسته و ستاره شناس و محاسبی ماهر و زبردست بود. آلات رصدی دقیقی اختراع کرد و از حدود ۸۰۸ (۱۴۰۶) تا پایان عمرش ۸۳۲ (۱۴۲۹) فعالیت علمی داشته است. در دوران فعالیت علمی اش به تالیف کتاب های متعددی در زمینه ریاضیات و نوجوم پرداخته است مهم ترین این آثار عبارتند از: زیج خاقانی، مفتاح الحساب، رساله محیطیه و رساله وتر و جیب. او ضمنا وسیله ای برای رصد بهنام «طبق المناطق» اختراع کرد که برای یافتن عرض ستاره ای است و کتاب «نزهت الحدائق» در توصیف و تشریح آن نوشت. برجسته ترین ابداعات او در ریاضیات کسرهای اعشاری و محاسبه با دقتی که تقریبا تا صد و پنجاه سال بعد گسترش نیافت و محاسبه سینوس زاویه یک درجه با روش حل پی درپی نوعی معادله درجه سوم است. او در حدود ۸۲۴ (۱۴۲۱) به دعوت الغ بیک از کاشان به سمرقند رفت و مدیر رصدخانه سمرقند و مورد احترام ریاضی دانان و ستاره شناسان سمرقند بود. او در ۱۹ رمضان ۸۳۲ (۱۴۲۹) هنگامی که برای رصد به حومه سمرقند رفته بود درگذشت.
▪ زندگی نامه
هر چند فیزیکدان بود، ولی علاقه اصلی اش متوجه ریاضیات و اخترشناسی بود؛ پس از دوره طولانی بی نوایی و سرگردانی، سرانجام در سایه حمایت سلطان الغ بیگ، که خود دانشمند بزرگی بود، موقعیت شغلی مطمئنی در سمرقند بهدست آورد.
▪ مهم ترین دست آوردها
ابداع و ترویج کسرهای اعشاری به قیاس با کسرهای شصتگانی که در ستاره شناسی متداول بود. محاسبه عدد پی تا شانزده رقم اعشار به نحوی که تا صد و پنجاه سال بعد کسی نتوانست آن را گسترش دهد:
محاسبه سینوس (جیب) زاویه یک درجه با روش ابتکاری حل یک معادله درجه سوم: sin۱=.۰۱۷۴۵۲۴۰۶۴۳۷۲۸۳۵۱۰۳۷۱۲ هفده رقم اعشاری عدد به دست آمده با مقداری که امروزه محاسبه می شود هم خوانی دارد. در واقع کاشانی مقدار سینوس یک درجه را تا ده رقم صحیح شصتگانی حساب کرد.
اختراع ابزار اخترشناسی دقیق از جمله وسیله ای به نام «طبق المناطق» برای محاسبه طول ستارگان که کتاب نزهت الحدائق در شرح آن است.
▪ مهم ترین تالیفات
▪ در زمینه ریاضیات
ـ رساله محیطیه
ـ رساله وتر و جیب
▪ در زمینه اخترشناسی
ـ زیگ خاقانی در تکمیل زیگ ایلخانی تالیف نصیرالدین طوسی (به فارسی)
ـ زیج التهسیلات
ـ نزهت الحدایق شرح دو ابزاری که خود اختراع کرده بود، طول یاب سیارهای، و دستگاهی برای اجرای درونیابی خطی، می پردازد.

آخرین ویرایش: ۹۰/۱۰/۱۱