نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
تاریخ ایجاد : سه شنبه, ۱۱ بهمن ۱۳۹۰ انجمن آثار و مفاخر فرهنگی نشست هماندیشی مترجمان کشورهای دوست و همجوار با مفاخر و اندیشمندان را عصر روز دوشنبه۱۰ بهمن ماه۱۳۹۰ با حضور مترجمانی از کشورهای روسیه، بلاروس، مصر، ترکیه، سوریه، لبنان، گرجستان، ازبکستان، قزاقستان، پاکستان و بنگلادش در محل انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور برگزار کرد. […]
انجمن آثار و مفاخر فرهنگی نشست هماندیشی مترجمان کشورهای دوست و همجوار با مفاخر و اندیشمندان را عصر روز دوشنبه۱۰ بهمن ماه۱۳۹۰ با حضور مترجمانی از کشورهای روسیه، بلاروس، مصر، ترکیه، سوریه، لبنان، گرجستان، ازبکستان، قزاقستان، پاکستان و بنگلادش در محل انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور برگزار کرد.
این مراسم که با معرفی مترجمین توسط حجت الاسلام و المسلمین بهمن اکبری، رییس مرکز نشر و ترجمه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی آغاز شد، با سخنرانی جناب حجت الاسلام والمسلمین محمدجواد ادبی، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، دکتر مهدی محقق و برخی از مترجمین ادامه یافت.
ابتدای مراسم، حجت الاسلام و المسلمین بهمن اکبری، رییس مرکز نشر و ترجمه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با تبریک ایام الله دهه فجر گفت: این روزها ولادت پیامبراکرم(ص) هم هست که با ولادت انقلاب اسلامی مصادف شده است. به مترجمان برای حضور در جمهوری اسلامی ایران به منظور مهارتافزایی، خوشآمد میگویم. این مترجمان از کشورهایی غیرفارسی زباناند که آموزههای زبان فارسی را به زبان کشور خودشان ترجمه میکنند.
وی رسالت اصلی مرکز خود را، شناساندن آثار و نظرهای تولید شده در جمهوری اسلامی ایران به دیگر زبانها دانست و افزود: ما وظایفی چون سیاستگذاری در حوزه ترجمه و نشر، سیاستهای هدایتی، حمایتی و نظارتی و همچنین تربیت مترجمان، مانند همین دورهها و کلاسهایی که در آن شرکت میکنید و نشر آثار ترجمه شده به مؤسسهها و کتابخانههای بزرگ جهان و کسانی که مخاطب آن اثر باشند را بر عهده داریم. اما به ترتیب اولویت، بیشتر میخواهیم حامی مترجمان و یا مؤسسههایی که به ترجمه اقدام میکنند باشیم؛ این حمایت در قالب خرید آثار و یا حمایتهای دیگری است که به مترجمان خواهیم داد.
اکبری ادامه داد: در حوزه تربیت مترجمان، بخشی از آن، همین دورههای مهارتافزایی برای مترجمان است و بخش دیگر آن اعزام استادهای مجرب مترجم به دیگر کشورها است که امیدواریم انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در این زمینه کمک کند و استادان مترجم را به ما معرفی کنند. همچنین از مترجمان میخواهم تا ارتباط خودشان را با این انجمن حفظ و اگر آثاری دارند برای آن ارسال کنند.
حجت الاسلام و المسلمین محمدجواد ادبی، رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور، ضمن خوشآمدگویی و ابراز خرسندی از برگزاری این نشست، گفت: خوشحالیم از اینکه در خدمت برادران و خواهرانی هستیم که زبان پارسی، ملیت و فرهنگ ایرانی و اسلامی برای آنها بسیار با اهمیت است و قدردانی میکنم از حضور ارجمندانی از کشورهای مختلف و استادانی از داخل کشور که دعوت ما را پذیرفتهاند.
وی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی را مهمترین نهاد برای پرداختن به جایگاه مفاخر و مشاهیر فرهنگی در ایران دانست و اظهار داشت: بعد از انقلاب اسلامی، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، انجمنی ملی و پویا شد که رییس هیأت امنای آن، مقام عالی ریاست جمهوری و فعالیت اداری آن زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است؛ یعنی به لحاظ حاکمیتی جزو نهاد ریاست جمهوری و از نظر اداری زیرمجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور تصریح کرد: این انجمن، در فضای پرداختن به فرهنگ ایران و اسلام و مفاخر و مشاهیر فرهنگی، مهمترین ساز و کار را برعهده دارد. انتشارات بسیار ارجمند و وسیع انجمن که در دوره ریاست دکتر محقق موقعیت بهتری هم پیدا کرد، کتابهای بسیار خوبی را عرضه کرده است.
وی ادامه داد: ما از ترجمه آثار انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به زبانهای کشورهای شما استقبال میکنیم و از مترجمانی که بپذیرند، از چاپ اثرشان در داخل ایران و کشور خودشان حمایت میکنیم.
در ادامه مراسم، استاد زبان و ادبیات فارسی، دکتر مهدی محقق اظهار داشت: کلمه «ترجُمه»، درستش «ترجَمه» و کلمهای عربی است. بعضیها گفتهاند «ترجُمان» از «ترزَبان» گرفته شده که این درست نیست. این کلمه برای زبانی خاص بوده است که انجیل را از سُرایانی برمیگردانند که به آن «ترجوع» میگفتند. کتابهای مذهبی تفسیر میشده است و خاقانی، شاعر بزرگ می گوید: «کنم تفسیر سریانی ز انجیل/ بخوانم از خط عبری معما» از همین کلمه «ترجُمه»، شخصیاش را «ترجُمان» میگویم.
استاد محقق، بعد از قرن دوم را آغاز ترجمه کتابها از سریانی، یونانی و پلهوی به زبان عربی عنوان کرد و گفت: این دوران اول ترجمه است که کتابهای فلسفه، نجوم، پزشکی و داروشناسی از زبان یونانی به عربی ترجمه شد که مورد استفاده مسلمانها قرار بگیرد. اسلام دروازههای علم را برای مردم باز کرد و اجازه داد کتابهای مختلف به عربی ترجمه شود. اسلام میگوید اگر حرفی با ارزش وجود دارد، باید بگیریم و سخنها را باید شنید و بهترین آن را انتخاب کرد.
وی افزود: مسأله ترجمه باید حوزهای باشد. باید مترجم متخصص آن حوزه باشد؛ اگرنه، اشتباه میکند. برای مثال، جالینوس تخصصاش پزشکی بود. هم در فارسی و هم در عربی وقتی میخواهند از پزشکی درجه یک صحبت کنند، جالینوس را مثال میزنند. دانشگاهی، کتابی را از جالینوس چاپ کرده بود به نام «هنر ظریف»؛ ولی ایشان همه جا در مثالها به عنوان پزشک معروفاند و ارتباطی با هنر ندارد. مطالعه کردیم و فهمیدیم که ترجمهشان اشتباه بوده است و صحیح آن «کتاب کوچک جالینوس در پزشکی» میشود که این نشان از اهمیت درست ترجمه کردن است.
دکتر مهدی محقق با بیان اینکه اولین مترجم قرآن، سلمان فارسی است، گفت: وقتی در اسلام ترجمه شروع شد، دومکتب بود. یک مکتب میگفت باید کلمه به کلمه ترجمه کنیم و هر کلمه را جای خودش بگذاریم. عدهای دیگر میگفتند باید مفهوم را از زبان مبدأ به زبان مقصد برگردانیم. به خصوص این مسأله در ترجمه قرآن مورد بحث قرار گرفت. مردم ایران از سلمان فارسی خواستند که سوره حمد را به فارسی ترجمه کند که ایرانیها نماز را به زبان فارسی بخوانند. سلمان هم از پیامبر اکرم(ص) اجازه گرفت. پیامبر اجازه مشروط دادند که آنها به زبان فارسی بخوانند تا اینکه زبانشان به عربی عادت کند. چون زبان عربی تلفظش برای ایرانیها دشوار بود.
وی تصریح کرد: ترجمه کلمه به کلمه درست نیست، به خصوص در زمینه اصطلاحات و باید در ترجمه، دستور زبان مقصد را رعایت کرد. در فارسی گفته می شود: «پات رو تو کفش من نکن!» که اگر به زبان دیگر ترجمه کنیم یعنی: «کفش من رو برندار بپوش» در حالی که معنیاش: «در کار من دخالت نکن» است. باید زمان ترجمه مراقب اینگونه موارد بود. در ترجمه کردن، به خصوص کتابهای علمی که اصطلاحات خودشان را دارند باید تخصص داشت. باید حوزه تخصص مترجمان مشخص باشد تا اشتباهاتی در ترجمه اتفاق نیافتد.
دکتر حامد صدقی، استاد زبان و ادبیات عربی هم بیان داشت: مترجمان، میتواند کارشان تحولآفرین باشد. در تاریخ هم مترجمانی بودند که موجب تحول در دنیا شدند. اهمیت مترجم بسیار زیاد است و نباید کار او را نادیده گرفت.
وی افزود: مسؤولیت مترجم یک مسؤولیت عادی نیست. بستگی به فرهنگ، جهانبینی، فلسفه و اعتقادات مترجم دارد. برای مثال، در تحولات کشورهای عربی منطقه، اگر از «بیداری» استفاده کنیم، بار معنایی، فرهنگی و فکری میدهد. مترجم، به خصوص در علوم انسانی، میتواند منجی تحول و هدایتکننده مسیری باشد. مترجم نباید فقط به فکر ترجمه یک کتاب باشد. او باید بداند کدام مفاهیم ترجمه شود و باید تخصص لازم را داشته باشد. در انتخاب کتابهای انتخاب شده، مفاهیمی را که میخواهد منتقل کند، باید روی آن دقت لازم انجام بشود.
دکتر صدقی ادامه داد: فرهنگ، تمدن و زبان مقصد و مبدأ مهم است. در زبان فارسی و عربی کلمات مشترکی داریم که این کلمات در دو زبان، تفاوت دارد. نکتهای که روی آن تأکید دارم این است که باید به کار مترجم ارج دهیم، چون کار او کاری مهم و تأثیرگذار است و نباید مانند ابزاری تمدنی و فرهنگی دیده شود، باید به عنوان یک جهانبینی تمدنی و فرهنگی به آن توجه داشت.
استاد صدقی گفت: تنها کشوری که برای دنیا حرف و پیامی دارد، «جمهوری اسلامی» است. در بعضی کشورها و خبرگزاریها میبینیم که «الجمهوریه الایرانی» گفته میشود که این غلط است، چون این جمهوری با همه جمهوریهای دنیا فرق دارد. درست عربی آن «الجمهوری الاسلامی فی ایران» است که ترجمههای دیگر آن غلط است و مترجم باید جهانبینی وسیعی داشته باشد.
دبیر همایش چهرههای ماندگار، محمود اسعدی، کار ترجمه زبان فارسی را کار سختی دانست و گفت: شما هرچه را که از آثار ایرانی ترجمه کنید، جهان تشنه خواندن آن است، چون مسایل علمی، عقیدتی و هنری ایران مخاطبان زیادی دارد.
وی افزود: در زبان فارسی کژتابیهای فراوانی داریم که برای فهمیدن آنها باید بین مردم باشیم، زیرا که اینگونه مسایل را در کتابها پیدا نمیکنیم و باید به کوچه و بازار برویم. پیشنهاد میکنم کارهای تطبیقی انجام دهید، کشورها، بزرگان زیادی دارند که اگر آثارشان به فارسی ترجمه شود، کار خوبی است.
ضیاالدین هاجری، استاد زبان و ادبیات فارسی، آخرین سخنران این نشست بود که درباره زبان فارسی اینگونه اظهار داشت: زبان پارسی به اندازهای شیرین است که اگر بخواهیم هر زبانی را به آن برگردانیم، ساده است. اگر بخواهیم از توان زبان پارسی گفت و گو کنیم، فرمولی دارد که باید آنها را رعایت کرد. زبان پارسی نه تنها ناتوان نیست، بلکه بسیار هم پرتوان است.
استاد هاجری تصریح کرد: اگر کسی میخواهد زبانی را به پارسی بر گرداند باید پیشوند و پسوندهای آن را خوب بداند. پیشنهاد میدهم اگر واژهای را نمیشناسید، نترسید و آن را استفاده کنید. دویست و بیست و شش هزار واژه فارسی داریم و باید از آنها به خوبی استفاده کرد و کاربرد واژهها را باید درست به کار برد.
در پایان این نشست، مترجمان کشورهای مختلف، نظر و دیدگاههای خودشان را مطرح کردند و سؤالاتی را پرسیدند.
دکتر مهدی محقق در پاسخ به سؤالی که برای برطرف کردن اشکالمان در ترجمه شعرهای فارسی، چکار کنیم، گفت: شعر پارسی در حقیقت بازگوکننده فرهنگی غنی است و باید دنبال آن فرهنگ بود تا شعر را فهمید. شعر، فرهنگی عظیم دارد که از قرآن، انجیل، بودا و … گرفته شده است که باید آنها را به خوبی بدانیم.
سپس مترجم بنگلادشی از اهمیت ترجمه آثار به زبان و لحن سخت یا ساده پرسید که استاد محقق، این را بستگی به ذوق و سلیقه مترجم دانست و افزود: اما من ترجمه به زبان ساده را ترجیح میدهم.
مترجم سوری درباره اینکه ساده نویسی در زبان فارسی افتخار است، اما ساده نویسی در زبان عربی یک ضعف به حساب میآید توضیح خواست که اینبار دکتر حامد صدقی پاسخ داد: در زبان عربی، زبان معیار داریم. زبانی که زبان قرآن و پیامبر است. لذا نزدیک شدن به این زبان افتخار است. دوری از این زبان معیار، در زبان عربی نشان ضعف میشود. اما در زبان فارسی هم به طور کامل اینطور نیست که ساده نویسی افتخار باشد.
در این مراسم از کتابخانه و ساختمان انجمن آثار و مفاخر فرهنگی نیز بازدید به عمل آوردند.
این مطلب بدون برچسب می باشد.