نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
کتاب «واژگان و اصطلاحات معماری قرآن» نوشته علی مختاریان همراه با مقدمه ای به قلم دکتر حسن بلخاری رئیس ا نجمن آثار و مفاخر فرهنگی منتشر شد. در مقدمه حسن بلخاری براین کتاب آمده است : « قرآن خود را کتاب مبین خوانده است: «وَمَا عَلَّمْنَاهُ الشِّعْرَ وَمَا یَنْبَغِی لَهُ إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکْرٌ وَقُرْآنٌ […]
کتاب «واژگان و اصطلاحات معماری قرآن» نوشته علی مختاریان همراه با مقدمه ای به قلم دکتر حسن بلخاری رئیس ا نجمن آثار و مفاخر فرهنگی منتشر شد. در مقدمه حسن بلخاری براین کتاب آمده است : « قرآن خود را کتاب مبین خوانده است: «وَمَا عَلَّمْنَاهُ الشِّعْرَ وَمَا یَنْبَغِی لَهُ إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکْرٌ وَقُرْآنٌ مُبِینٌ. و [ما] به او شعر نیاموختیم و در خور وى نیست. این [سخن] جز اندرز و قرآنى روشن نیست» و نیز: «طس تِلْکَ آیَاتُ الْقُرْآنِ وَکِتَابٍ مُبِینٍ. طاسین این است آیات قرآن و [آیات] کتابى روشنگر» . یعنی این کتاب در ذات خود حامل هیچ پرده و حجابی نیست. آنانی که با قلبی پاک و اندیشه‌ای محققانه و پرسشگر رو به سوی این کتاب می‌آورند، به دلیل آن‌که کتابی مبین است و آشکار، پاسخ سؤالشان را به سخاوت خواهد داد و نیز خود را بیانی برای مردم و موعظه‌ای برای متقین نامیده است: «هَذَا بَیَانٌ لِلنَّاسِ وَ هُدًى وَ مَوْعِظَهٌ لِلْمُتَّقِینَ. این [قرآن] براى مردم بیانى و براى پرهیزگاران رهنمود و اندرزى است». از دیگر سو، این کتاب مقدس تأکید دارد جامع حقایق است یعنی هر آنچه را که بشر بتواند در باب آن اندیشه نموده از آن پرسش نماید و نیز هر آنچه مورد تحقیق و تتبعش باشد در قرآن یافت خواهد کرد و پاسخ خواهد گرفت. از این جامعیت حقایق خود چنین روایت می‌کند: «وَمَا مِنْ غَائِبَهٍ فِی السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ إِلَّا فِی کِتَابٍ مُبِینٍ. و هیچ پنهانى در آسمان و زمین نیست مگر اینکه در کتابى روشن [درج] است». «وَلَا أَصْغَرَ مِنْ ذَلِکَ وَلَا أَکْبَرَ إِلَّا فِی کِتَابٍ مُبِینٍ. و نه کوچک‌تر و نه بزرگ‌تر از آن چیزى نیست مگر اینکه در کتابى روشن [درج شده] است». «وَلَا حَبَّهٍ فِی ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ وَلَا رَطْبٍ وَلَا یَابِسٍ إِلَّا فِی کِتَابٍ مُبِینٍ. و هیچ دانهاى در تاریکی‌هاى زمین و هیچ‌تر و خشکى نیست مگر اینکه در کتابى روشن [ثبت] است». بیانی روشن و آشکار بنابراین از یک سو قرآن کتابی مجمل و مکنون نیست بل بیانی روشن و آشکار است و از دیگر سو هیچ ذره‌ای در تمامی عالم نیست که حدیثش در این مصحف نباشد. بر دو معنای عظیم فوق، تحدی این کتاب را نیز باید افزود. کتابی که با قدرت مدعیان منکرش را به مبارزه‌ای کلامی فرا می‌خواند که اگر در وحیانیت و جلالتش تردید دارند سوره یا آیه‌ای هم‌چون آن بیاورند: «وَإِنْ کُنْتُمْ فِی رَیْبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَهٍ مِنْ مِثْلِهِ وَادْعُوا شُهَدَاءَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ. و اگر در آنچه بر بنده خود نازل کردهایم شک دارید پس اگر راست مى‌گویید سورهاى مانند آن بیاورید و گواهان خود را غیر خدا فرا خوانید» و البته این مدعیان هرگز نخواهند توانست مثل کلام خدا کلامی بیاورند: «فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَلَنْ تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِی وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَهُ أُعِدَّتْ لِلْکَافِرِینَ. پس اگر نکردید و هرگز نمى‌توانید کرد از آن آتشى که سوختش مردمان و سنگ‌ها هستند و براى کافران آماده شده بپرهیزید». بنابراین با متنی مواجهیم که از یک سو کلام خداوند است و از طریق وحی بر پیامبر اسلام نازل شده و از دیگر سو جامع حقایق و معارف است. می‌دانیم که ظرف ۱۴۰۰ سال گذشته قرآن منبع لایزال تمامی معارف و علوم اسلامی بوده. نه تنها در حوزه فقه و آیات‌الاحکامش و نیز در باب الهیات و حوزه وسیع و گسترده کلامی‌اش، بلکه در عرصه حکمت و برهان و عرفان نیز سنگ بنای مطلق و کامل علوم اسلامی بوده است. هنر و معماری در قرآن اما سؤال این است آیا این کتاب آسمانی در باب هنرو صناعت و معماری نیز مطالبی دارد؟ بنابه ادلِّه‌ای که بیان کردیم و بر این اساس که قرآن کتابی جامع است قطعاً در این باب نکاتی گرانقدر دارد. مگر در باب مساجد و معمارانش چنین سخن نگفته: «إِنَّمَا یَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ وَأَقَامَ الصَّلَاهَ وَآتَى الزَّکَاهَ وَلَمْ یَخْشَ إِلَّا اللَّهَ فَعَسَى أُولَئِکَ أَنْ یَکُونُوا مِنَ الْمُهْتَدِینَ. مساجد خدا را تنها کسانى آباد می‌کنند که به خدا و روز بازپسین ایمان آورده و نماز برپا داشته و زکات داده و جز از خدا نترسیدهاند پس امید است که اینان از راهیافتگان باشند» و معماران بیوت الهی را مؤمنان به خدا و روز قیامت و برپادارندگان نماز و پرداخت‌کنندگان زکات نخوانده و بدین صورت معماری را ارج و مکانتی معنوی نبخشیده؟ مگر رسماً صناعت کشتی توسط نوح را تحت نظارت خویش و به وحی خویش تعلیم نداده: «وَاصْنَعِ الْفُلْکَ بِأَعْیُنِنَا وَوَحْیِنَا وَلَا تُخَاطِبْنِی فِی الَّذِینَ ظَلَمُوا إِنَّهُمْ مُغْرَقُونَ. و زیر نظر ما و [به] وحى ما کشتى را بساز و در باره کسانى که ستم کرده‌اند با من سخن مگوى چرا که آنان غرق شدنىاند» و داود را علم صناعت زره نیاموخته: «وَعَلَّمْنَاهُ صَنْعَهَ لَبُوسٍ لَکُمْ لِتُحْصِنَکُمْ مِنْ بَأْسِکُمْ فَهَلْ أَنْتُمْ شَاکِرُونَ. و به [داوود] فن زره [سازى] آموختیم تا شما را از [خطرات] جنگتان حفظ کند پس آیا شما سپاسگزارید» و مگر در تأثیرات بنا و معماری بر جسم و جان با تأکید بر عواملی هم‌چون نور و هوا، ابدان یاران کهف را سیصد سال مصون از تلاشی و فساد قرار نداد: «وَتَرَى الشَّمْسَ إِذَا طَلَعَتْ تَزَاوَرُ عَنْ کَهْفِهِمْ ذَاتَ الْیَمِینِ وَإِذَا غَرَبَتْ تَقْرِضُهُمْ ذَاتَ الشِّمَالِ وَهُمْ فِی فَجْوَهٍ مِنْهُ ذَلِکَ مِنْ آیَاتِ اللَّهِ مَنْ یَهْدِ اللَّهُ فَهُوَ الْمُهْتَدِ وَمَنْ یُضْلِلْ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ وَلِیًّا مُرْشِدًا. و آفتاب را می‌بینی که چون برمى‌آید از غارشان به سمت راست مایل است و چون فرو مى‌شود از سمت چپ دامن برمىچیند در حالى که آنان در جایى فراخ از آن [غار قرار گرفته] اند این از نشانه‌هاى [قدرت] خداست. خدا هر که را راهنمایى کند او راهیافته است و هر که را بى‌راه گذارد هرگز براى او یارى راهبر نخواهى یافت». از این‌گونه معانی در قرآن بسیار است. متتبعان و کاوشکرانی محقق و اندیشمند می‌خواهد که ورود به این دریا کنند و صید معانی. محقق گرانمایه جناب آقای علی مختاریان در کتاب ارجمندی که پیش روی شماست با زحمت گرانقدر خویش واژگان و اصطلاحات معماری در قرآن را مورد تحقیق و پژوهش قرار داده‌اند و از این رو که کاملاً آشنای با فضای معماری هستند برای نخستین بار دانشنامه‌ای در باب اصطلاحات معماری در قرآن ارائه کرده‌اند. خداوند ایشان را مشمول رحمت خاصه خویش قرار داده و این اثر را برای استفاده علاقمندان به این حوزه مفید و مؤثر بگرداند. ان‌شاالله.» کتاب «واژگان و اصطلاحات معماری قرآن» با قیمت ۵۸۰۰۰ تومان از سوی انتشارات زرین اندیشمند به علاقه مندان حوزه علوم قرآنی و معماری عرضه شده است.