مقالات «نخستین همایش بین‌المللی میراث مشترک ایران و هند» رونمایی شد

تاریخ ایجاد : شنبه, ۰۷ تیر ۱۳۹۳ مراسم رونمایی از مجموعه مقالات شش جلدی «نخستین همایش بین‌المللی میراث مشترک ایران و هند» در دانشکده زبان‌ و ادبیات خارجی دانشگاه تهران برگزار شد. ‌مراسم رونمایی از مجموعه مقالات شش جلدی «نخستین همایش بین‌المللی میراث مشترک ایران و هند» با حضور دکتر مهدی محقق، رییس انجمن آثار و مفاخر […]

تاریخ ایجاد :

شنبه, ۰۷ تیر ۱۳۹۳

mirasemoshtarak-iran-hendمراسم رونمایی از مجموعه مقالات شش جلدی «نخستین همایش بین‌المللی میراث مشترک ایران و هند» در دانشکده زبان‌ و ادبیات خارجی دانشگاه تهران برگزار شد.

‌مراسم رونمایی از مجموعه مقالات شش جلدی «نخستین همایش بین‌المللی میراث مشترک ایران و هند» با حضور دکتر مهدی محقق، رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و تنی چند از استادان دانشگاه تهران، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده و حوزه علمیه قم روز چهارشنبه ۴تیرماه در دانشکده زبان‌ و ادبیات خارجی دانشگاه تهران برگزار شد.

دکتر مهدی محقق ضمن ابراز خرسندی از حضور در این مراسم با موضوع «ارتباط علمی و فرهنگی میان دو کشور کهن ایران و هند» به سفرهای خود به هندوستان اشاره کرد و گفت: یکی از مهم‌ترین سفرهای من به هند سفری به بهانه کنگره بین‌المللی «سانسکریت» به دعوت وزیر فرهنگ هند بود که قرار شد در آن‌جا مقاله‌ای درباره کلیله و دمنه ارایه دهم. در این کنگره بود که مطالب بسیار مهمی در این‌باره یافتم از جمله آن‌که بسیاری از تمثیل‌ها و داستان‌هایی که در اشعار عطار وجود دارد و با هندی‌ها مشترک بوده است.برای مثال یکی از داستان‌هایی که در آثار شیخ عطار  با مضمون این‌که «اگر جسم و جان به گناهی مرتکب شود، هم ثواب می‌بیند و هم مجازات» است که این تمثیل در زبان سانسکریت هم وجود دارد.

وی در ادامه با اشاره به کتاب «کلیله و دمنه» که کتابی است با دستور اخلاقی و در آن حیوانات نمادی برای رفتارهای انسانی هستند، به تأثیر این کتاب که اصل آن در هند نوشته شده است به ادبیات جوامع دیگر تأکید کرد و گفت: رودکی یکی از این تاثیرپذیرفتگان بوده است که اگرچه همه اشعار وی درباره کلیله و دمنه، در گذر زمان برای ما باقی نمانده است اما آن‌چه هم که جسته و گریخته به جای مانده، بسیاری از شاعران غرب از آن اقتباس کرده‌اند.

dr-mahdi-mohagheghرییس انجمن ترویج زبان و ادب فارسی افزود: من در مقاله خود در این کنگره به این اشاره کردم که کلیله و دمنه‌ای که از هند برخاسته، شاخه‌های آن به فارسی و عربی رفته، یادآور این آیه از قرآن است که «سخن خوب، مثل درخت خوب است»، بدین معنی که اگرچه اصل آن ثابت است اما فروع آن به دنیای عربی و فارسی کشیده شده است. این ارتباط، یکی از قوی‌ترین ارتباط‌های ادبی ایران و هند است که این چنین در نظم و نثر زبان فارسی تاثیر داشته؛ کما این‌که شاعران بزرگی چون مولانا از آن یاد کرده‌اند.

رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با بیان این‌که ارتباط ایران و هند را نمی‌توان در یکی دو جلسه خلاصه کرد، با اشاره به مشابهت‌های این دو کشور گفت:  مشابهت‌های میان «اوستا و وداها»، تصوف، عرفان، فلسفه و حوزه‌های دیگر از جمله آن‌هاست.

عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی به داستانی به نقل قول ابوریحان بیرونی در کتاب «تحقیق مال‌اللهند» اشاره کرد که در آن ابوریحان اذعان دارد که در زمان مسافرت در هند به دلیل ندانستن زبان و اصطلاحات نجومی هند به نزد استادان آن‌ها رفته و بعد از این‌که از آن‌ها زبان را آموخت، بسیاری از اصطلاحات نجوم هندی را با اطلاعات سرشاری که خود در این زمینه داشت وارد ایران کرد و این سرآغازی بر ترجمه و ورود گسترده علم نجوم به ایران شد.

وی ادامه داد: ابوریحان در جایی دیگر از این کتاب به خداپرست بودن هندی‌ها اشاره می‌کند. از این سخن وی می‌توانیم به این نکته پی ببریم که اگر چه «عوام» هند در پی لمس شی‌ فیزیکی برای ارتباط با خداوند هستند و تصور می‌شود که بت پرستند اما «خواص» هند خداپرستند و این نشانه نزدیکی فرهنگ ایران و هند است.

dr-mahdi-mohaghegh2رییس انجمن ترویج زبان و ادب فارسی در ادامه به مسایل لغوی و نحوی و ریشه آن‌ها اشاره کرد و گفت: اخیراً دکتر فتح‌الله مجتبایی کتابی را با عنوان «نحو سانسکریت و نحو عربی» درباره ریشه و چگونگی پیدایش نحو عربی (گرامر عربی) نوشته است که در این کتاب اذعان دارد که نحو عربی متأثر از نحو سانسکریت بوده و استدلال‌های بسیار قوی را برای اثبات مدعای خود در این باره می‌آورد. این در حالی است که پیش از این نظر بر این بود که نحو عربی متأثر از منطق یونانی بوده است.

ashkevariدر ادامه این مراسم حجت‌الاسلام و المسلمین محمدصادق اشکوری، دبیر اجرایی همایش به این مجموعه شش جلدی اشاره کرد و گفت: پنج جلد از این مجموعه مشتمل بر حدود ۱۹۰ مقاله تأیید شده، سخنرانی و پوستر است و جلد ششم آن قرار است با ضمیمه گزارش مراسم امروز به دست علاقه‌مندان برسد.

وی در ادامه به تفاوت‌های این همایش با تمام همایش‌هایی که در ایران و خارج از ایران برگزار می‌شود، اشاره کرد و گفت: تفاوت نخست این همایش در این بود که برگزارکنندگان اصلی آن دو موسسه کاملا خصوصی بودند که توانستند ارتباط خوبی، هم با مراکز دانشگاهی و مراکز حوزوی برقرار کنند که ماحصل آن، در این مجموعه مقالات نشان داده شده است.

اشکوری با بیان این‌که این همایش ابتدا با کار علمی آغاز و پس از آن کار بودجه‌ای آن ترتیب داده شد گفت: این مورد را می‌توان دومین تفاوت این همایش با دیگر همایش‌ها دانست که توانست تنها یک سی‌ام بودجه در نظر گرفته را استفاده کند، بدین‌معنی که از ۳۰۰ میلیون بودجه در نظر گرفته شده تنها ۱۰ میلیون آن صرف همایش شد. در این سمینار حدود ۶۰۰ نفر حضور یافتند و ۹۰ سخنران در ۶ تالار به ارایه مقاله‌های خود پرداختند و حدود ۴۰ پوستر عرضه شد.

مدیر اجرایی این همایش در پایان سخنان خود از سفیر هند در ایران به دلیل عدم حمایتش به رغم وعده ابتدایی وی گلایه کرد.

heydariعلی حیدری، استاد دانشگاه تهران در ادامه بحث دکتر مهدی محقق درباره کلیله و دمنه گفت: حال که صحبت از کلیله و دمنه به میان آمد، جا دارد که از ۴۰ بیت درخشان نظامی در «خسرو و شیرین» که وی هر داستان کلیله و دمنه را در یک بیت خلاصه کرده یاد کنیم و این نشان‌دهنده کار بزرگ و سترگی است که در این زمینه، از یکی از شاعران به نام ایرانی به یادگار مانده است.

وی ادامه داد: با این همه، میراث مشترک ایران و هند را نمی‌توان به زبان و ادبیات فارسی محدود کرد. دین، مذهب، تصوف، هنر و سیاست از دیگر مشترکات میراث این دو کشور است؛ چنان‌که از نیمه دوم قرن پنجم به طور رسمی متصوفین بزرگ ایرانی به قلمرو هند رفتند و بدون خانقاه سعی در ترویج سنت تصوف در ایران کردند

حیدری به کتابی از یوسفعلی حسینی استرآبادی اشاره کرد و گفت: وی یکی از علمای شیعی در هند به‌شمار می‌رفت که در ترویج مکتب شیعه کوشا بود و در کتابش مجموعه کرامات ائمه اثنی عشری را جمع‌آوری کرده است. باید به این نکته نیز اشاره کرد که این کتاب را در نهایت به شاه عباس کبیر تقدیم کرد و این نیز نشان‌دهنده عمق روابط ایران و هند از روزگار گذشته تا حال است.

lotfiدکتر فرزانه اعظم لطفی، دبیر علمی این همایش یکی دیگر از سخنران‌های این مراسم بود که مطالبی درباره  مشترکات ایران و هند بیان کرد و گفت: مقالاتی که در این همایش تحویل و ارایه داده شدند در حوزه‌های بسیار متنوع و گسترده‌ای از جمله زبان، اساطیر، معماری، نجوم ، پژوهش و هنر، علوم نجوم، معماری، ادبیات و حوزه‌های دیگر بوده و امید است که این ارتباط‌ها در سال‌ها بعد همچنان ادامه یابد.

وی در پایان سخنانش از مسوولان خواست به ایجاد رشته زبان «سانسکریت» در دانشگاه تهران بیندیشند، سپس در پرسشی گفت: آیا با وجود زبان‌هایی چون چینی، ایتالیایی، فرانسوی و زبان‌های دیگر، جای زبان سانسکریت در این دانشگاه با این همه مشابهت‌های فرهنگی بین ایران و هند لازم و ضروری نیست؟

ronamaei1ronamaei2در پایان لوح تقدیری به دکتر مهدی محقق اهدا شد.

lohmarasemmiras-moshtarak-iran-hend