متن زیر با عنوان «معلّم پارسا و کوشا توران میرهادی» به قلم دکتر مهدی محقّق از کتاب زندگی‌نامه و خدمات علمی و فرهنگی خانم توران میرهادی می‌باشد.

بنام خداوند گردان سپهر

و لو کان النساء بمثل هذی

لفضلت النساء علی‌ الرجال

تو رها کن سر بمُهر این واقعه

مرد حق شو روز و شب چون رابعه

او نه یک زن بود بل صد مرد بود

از قدم تا فرق عینِ درد بود

ابن رُشد، فقیه و فیلسوف اندلسی (در گذشته ۵۹۵ هجری) در کتاب تلخیص جمهوریّت افلاطون گوید: «بدیهی است که هرچه را که مرد انجام می‌دهد زن هم می‌تواند عهده‌دار انجام آن گردد. وقتی ما می‌بینیم، برخی از زنان از فرهنگ والائی برخوردار هستند و استعداد درخشان خود را به خوبی نشان می‌دهند، مسلماً می‌توانند فیلسوفی اندیشمند و یا فرمانروائی توانمند بشوند، ولی بدبختانه در اجتماع ما توانائی‌های زن ناشناخته مانده و از آنان فقط برای خدمت شوهران و پرورش کودکان استفاده می‌شود و چون فرصت اکتساب علوم و فضائل بشری را نمی‌یابند چه بسا که همچون گیاهان می‌رویند و در همه‌ امور تحمیل بر مردان می‌گردند و همین امر سبب فقر اجتماعی و فرهنگی ما شده است». این در حالی است که فقهای اسلامی اجماع دارند بر اینکه زنان همچون مردان می‌توانند وصی و وکیل و قاسم و امین باشند و در همه عقود و حدود با مردان برابرند و در تعهّد برخی از مشاغل بر مردان مزیت و برتری دارند. در طی تاریخ عملاً می‌بینیم که برخی از زنان در جریان علم و دانش زمان خود، قرار می‌گرفته و بخشی از تاریخ علم و معرفت بشری مرهون آنان است، همچون ریحانه دختر حسین خوارزمی که ابوریحان بیرونی دانشنامه بزرگ نجوم و ستاره‌شناسی خود یعنی التفهیم لا وائل صناعه التّنجیم را با خواهش و تشویق او به رشته‌ تحریر درآورد که خود در آغاز کتاب گوید: «و این یادگار همچنین کردم ریحانه بنت الحسین الخوارزمی را که خواهنده او بود، بر طریق پرسیدن و جواب دادن». و یا زرّین‌گیس، دختر شمس‌المعالی که از ابن‌سینا درخواست کرد که اختلاف طول جرجان را تصحیح کند و ابن‌سینا این خواهش را اجابت و رساله‌ای بنام آن بانوی علم‌دوست و فرهنگ‌خواه نوشت که ابوریحان در کتاب تحدید نهایات الاماکن خود از آن نام برده است. و یا شهده دختر ابونصر دینوری که کتاب الأموال ابوعبید قاسم‌بن سلاّم که از مهمترین کتابهای اقتصادی اسلامی است، در سال پانصد و شصت و چهار در بغداد بر او قرائت شده و صحّت و درستی اخبار و روایات و اسناد آن مورد تصدیق و گواهی او قرار گرفته است. این زن از چنان مقام والائی برخوردار بوده که محدّثان اسلامی از او تعبیر به فخرالنّساء الشّیخه الصّالحه الکاتبه کرده‌اند.

حال جای شگفتی نیست که بانوئی فرهیخته و علم‌دوست که سپاه غم بر او تاخته، یک بار برادر جوان او را نشانه تیر زمانه ساخته و بار دیگر فرزند دلبندش را آبهای خروشان رودخانه‌ پل شکسته از آغوشش ربوده و بهمین اکتفا نکرده همسر گرامیش را با بیماری سرطان از او گرفته است، عزم آهنین خود را استوار ساخته و در برابر هر رنج و غم، نهادی فرهنگی که نام و یاد عزیزانش را برای همیشه پایدار بدارد، بنیان نهاده است. او با رفتن برادرش فرهاد مدرسه فرهاد را پایه‌گذاری کرد و در آن مدرسه به جای یک فرهاد، فرهادها پرورش داد و مقارن با از دست دادن کودک، شورای کتاب کودک را تأسیس کرد تا کودکان کشور عزیز خود را راه و رسم کتابخوانی و دانش اندوزی بیاموزد و با فقدان همسرش چهار میلیون تومان مرده ریگ او را که می‌باید برای دوران سالخوردگی خود بیندوزد به مصرف فرهنگنامه کودکان و نوجوانان رساند تا میراث جاویدانی از خود و همسرش تا ابد برای کودکان و نوجوانان این مرز و بوم باقی بماند.

توران میرهادی با دست خالی به کارهای بزرگی دست یازیده که آنان که از عِدّت و عُدّت فراوان برخوردار هستند، به پای او نمی‌رسند و این فقط به همّت خستگی ناپذیر و پشتکار مداوم و خلوص نیّت او وابسته بوده است که یاران و همکاران و نزدیکان را هم برانگیخته تا در یک نظام منسجم بدون چشم‌داشت اجر و مزدی به یاری او بشتابند و شورای کتاب کودک را به مرحله‌ای رسانند که اکنون نهادی شناخته شده در سطح ملّی و بین‌المللی است که توانسته کتاب‌هائی که برای کودکان ایرانی نوشته شده ارزیابی و به زبان‌های خارجی نیز معرفی نماید تا جائی که به دریافت جایزه‌های جهانی نایل آیند و کیفیت فرهنگنامه کودکان و نوجوانان را به پایه‌ای برسانند که از جایزه بهترین کتاب سال جمهوری اسلامی برخوردار گردد. چنین کنند بزرگان چو کرد باید کار.

او اندیشه‌های تعلیم و تربیتی خویش را که در دوران تحصیل و تدریس به مرحله تجربه در آورده بود به صورت مدوّن ثبت و ضبط کرد و آن را به جامعه فرهنگی ایران تقدیم داشت تا مورد استفاده معلّمان و مسئولان آموزش و پرورش این کشور قرار گیرد از جمله کتاب‌های سه گانه او:

۱ـ دو گفتار درباره کتابخانه‌های آموزشگاهی و نقش آن در ایجاد عادت به مطالعه،

۲ـ کتاب کار مربی کودک، برنامه کار سالانه مربی در مهد کودک و کودکستان، و

۳ـ جستجو در راه‌ها و روش‌های تربیت.

که همه مبتنی بر تجربه‌های شخصی او در مدرسه فرهاد بوده است می‌توان نام برد.

انجمن آثار و مفاخر فرهنگی مفختر است که به پاس کوشش‌های چهل و پنج ساله این معلّم خردمند و کوشا و فداکار که در راه خدمت به فرهنگ کشورش مال و جان و عمر و توان خود را نثار کرده، این مجلس را برپا می‌دارد و از خداوند بزرگ خواستار است که او را مشمول آیه شریفه وَجَاهَدُِوا فی سَبِیل الله بِأموالِهمْ وَ أنِفُسِِهِمْ قرار دهد و عمر پربار و برکت او را چندان طولانی گرداند که این کار عظیم یعنی بیست و دو جلد فرهنگنامه کودکان و نوجوانان را به پایان رساند و خود و همکاران گرامی‌اش ثمره کوشش‌ها و تلاش‌های مداوم خود را ببینند.

بعون الله و توفیقه تعالی.