متن سخنرانی دکتر مهدی محقق در نشست مدیران و کارکنان انجمن به مناسبت دهه فجر

در نشستی که روز چهارشنبه ۲۱ بهمن‌ماه ۱۳۹۴ به مناسبت دهه فجر در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد، دکتر مهدی محقق و دکتر نصیری به ایراد سخنرانی پرداخنتد.

متن سخنرانی دکتر مهدی محقق بدین شرح است:
مزایا و امتیازات دهه فجر به تاریخ گذشته برمی‌گردد. مملکت ما اسلام را پذیرفت ولی یگانه کشوری بود که سنت‌های خود را از جمله زبان را از دست نداد. وقتی که کشورهای دیگر به وسیله مسلمانان فتح می‌شد زبان آنان تغییر می‌کرد ولی یگانه کشوری که زبان، ادب و سنت خود را نگه داشت و حتی اسلام را تقویت کرد، ایرانیان بودند. باید بدانید که سیبویه اهل بیضای فارس، نخستین کسی است که به نحو عربی نظام بخشید و «الکتاب» را تألیف کرده است. مجدالدین فیروزآبادی اهل فیروزآباد فارس، وقتی کتاب «قاموس» یعنی بهترین کتاب لغت عربی را به زبان عربی نوشت، پیش عرب‎ها رفت. عرب‌ها به ما «عجم» می‌گویند. «عجم» به معنای «گنگ» و «بی‌زبان» و «لال» و لغت عرب برعکس به معنای «سخنور» و «سخندان» و «فصیح» است و گفت: شما به ما عجم می‌گویید؟ شما زبان خودتان را از دست یک آدم که شما آن را بی‌زبان می‌خوانید، می‌گیرید. او درحقیقت خواست آنها را ملامت کند.صرف و نحو و گرامر عربی نیز به وسیله ایرانیان پایدار شد. یا کتبی مانند «تفسیر کبیر فخرالدین رازی» که مهمترین تفسیر قرآن است،به وسیله ایرانیان نوشته شد.
ما چند سال پیش برای مجدالدین فیروزآبادی یک مراسم بزرگداشتی  در فیروزآباد فارس گرفتیم. من چند نفر از دوستانم که عضو فرهنگستان‌های مصر، عراق و مراکش بودند دعوت کرده بودم. در آنجا با رئیس فرهنگستان مراکش عبدالهادی عطاری آشنا شدم که بعد از انقلاب  اولین سفیر مراکش در ایران بود. ایشان کتابی به زبان عربی درباره ایران امروز و ایران دیروز نوشته است. من از ایشان نیز دعوت کرده بودم که به فیروزآباد با همان لباس محلی خودشان بیایند. ایشان آمدند. من  به ایشان گفتم که شما مراسم را افتتاح کنید. گفت: من وقتی می‌خواستم به اینجا بیایم به ایران رفتم اجازه از ملک بگیرم. گفتم: الان چهلم پدر شما ملک متوفی است و من که اولین شخصیت علمی مراکش هستم باید در مراکش باشم ولی از جهتی مهدی محقق از من دعوت کرده که برای بزرگداشت مجدالدین فیروزآبادی به فیروزآباد بروم. گفت: پدرم گفته به فیروزآباد برو، فیروزآبادی هزاران بار از پدر من مهمتر است. لذا من به اینجا آمدم. وی گفت: نه تنها هر مراکشی بلکه هر عربی خواسته باشد قرآن را بفهمد باید کنارش «قاموس اللغه» فیروزآبادی را داشته باشد. ببینید کدام کشور اسلامی این مزیت را دارد که درباره‌اش بگویید که هر مسلمان و عربی در دنیا می‌خواهد قرآن را بفهمد کنارش باید «قاموس اللغه» مجدالدین فیروزآبادی باشد.
ما در جایی قرار گرفتیم که همه به شناساندن بزرگان این مملکت و مفاخری که باعث خوشنامی مملکت ما در دنیا شدند، خدمت می‌کنند.
مناسبت دهه فجر یعنی پیروزی انقلاب اسلامی نیز ریشه‌های قدیمی دارد. با وجود اینکه ایران پایه‌گذار علوم اسلامی بود ولی زمانی که مسلمانان با فرهنگ غربی روبه رو شدند، شیفته آن گردیدند. این واقعه یک مقداری در زمان رضاخان پهلوی واقع شد. رضاخان که سواد نداشت، یک سفر به ترکیه رفت و خیال کرد ترکیه به دلیل سکولار شدن یعنی کنار گذاشتن مذهب ترقی کرده‌ است درصورتی که آنان ناموفق بودند. رضاخان فکر می‌کرد باید همان قدمی را که آتاترک برداشته، در ایران بردارد. در حالی که خود می‌دانست کار درستی نمی‌کند. زیرا واقف بود برای ترویج این امر غیر مترقبه نخست باید زن و دختر خود را بدون حجاب بیرون آورد لذا گفت: « این کلاه بی‌غیرتی را اول خود باید بر سر بگذاریم.» یعنی خود متوجه بود که این کار مناسبی نیست زیرا در این فرهنگ بزرگ شده بود. در هر حال یک چنین وضعی پیش آمد تا آن که امام راحل باعث شدند که این توجه به شعور گذشته و سنت این مملکت احیا شود. تنها مسئله حجاب نبود بلکه مسائل دیگری نیز باعث تحقیر گذشته و سنت این مملکت بود. من به یاد دارم همایش فلسفی گرفته بودند و رئیس آن جا سید حسن نصر و رئیس هیأت امنا نیز فرح پهلوی همسر شاه بود. در این همایش تمام فیلسوفان دنیا ازجمله من، دکتر سید جعفر شهیدی، داوری اردکانی و شایگان را به هتل هایت دعوت کرده بودند.  قبل همایش ما ابتدا به منزل آقا سید جلال آشتیانی رفتیم. وی گفت: «من نیز دعوت هستم ولی چون معمم لذا مناسب نیست در آن جا شرکت کنم و نمی‌آیم».
در میان مهمان‌ها اخوان ثالث  شاعر معروف نیز به درخواست فرح پهلوی در این مراسم دعوت داشت و فرح بسیار مشتاق دیدار وی بود. اما او را به هتل راه ندادند زیرا وی کروات نداشت و دربان آنجا گفت اینجا هیچ کس را بدون کروات راه نمی‌دهیم و قدغن است. ایشان به لهجه مشهدی گفتند: «ما که نمی‌خواستیم این‌ها را ببینیم، این‌ها می‌خواستند ما را ببینند. حالا نمی‌خواهند ما نیز نمی‌خواهیم پلو این‌ها را بخوریم می‌روم به خانه و آبگوشت ننه‌مان را می‌خوریم. ما همینیم که هستیم.»
یعنی آنقدر شیفتگی و غرب‌زدگی رسوخ پیدا کرده بود. این غرب‌زدگی که جلال آل احمد درباره آن کتابی نوشت تدریجاً اثر کرد. تا زمانی که مردم خود طالب شدند به گذشته خود برگردند . انقلاب اسلامی هم با چنین وسیله‌ای پیروز شد و مرحوم امام (ره)خود بودند و طلابی که شاگرد ایشان بودند.
سرچشمه از آن جایی شروع شد که بدون در نظر گرفتن روحیه مردم این مملکت و اشتباهی که نفر اول این مملکت کرد و گفت:«ما دروازه تمدن را به سوی مملکت باز کردیم» این یعنی نمی‌شناخت.پس این همه مردم مذهبی از کجا پیدا شدند؟ نصیحت دیگران را گوش نمی‌داد. بالاخره باید بر تجربه مشایخ گوش دهیم و یک زمان عبدالله انتظام که نماینده مردم ایران در سازمان ملل بود به شاه گفت: اعلیحضرت مردم می‌ترسیدند به پدر شما دروغ بگویند ولی حال می‌ترسند به شما راستش را بگویند. شاه گفت: حالا تو راستش را بگو. وی گفت: «شما شاه مملکت هستید و تمام این مملکت مال شماست چه لزومی دارد که شما و خاندانتان در تمام شرکت‌ها شریک باشید؟» و حرف معقولی بود ولی در عوض این که از وی تشکر کند، گفت: «پدرشان مملکت را فتح کرده است پس بچه‌ها هر چه بخواهند می‌توانند داشته باشند.»
دشتی در زمان شاه سناتور بود. از لبنان یک نامه به شاه نوشت و پیشبینی تمام این مسائل را کرده بود و به شاه گفته بود که رعایت حال مردم را کند و مردم را تحقیر نکند. شاه بعد از خواندن نامه گفته بود وی چند سال ایران نبوده و ترقی ما را ندیده است و این حرف را می‌زند.
مرحوم امام (ره) در سال ۱۳۴۰ در سخنرانی خود در رم فرمودند: «که ما دوست تو هستیم و اسرائیل و آمریکا دوست تو نیستند. تو باید مردم را داشته باشی.» لذا زمانی که انقلاب شد، شاه گفت: هر چه اینها گفتند من اطاعت کردم چرا این کار را با من کردند؟
غرض این که این مسائل  ریشه‌ در گذشته و از زمان مرحوم مدرس دارد که با رضاخان درافتاد. آن چه بود گذشته و حال دشمن هر چه می خواهد بگوید. الان روی ما حساب می‌کنند و این نیست که بگوییم هرچه خارجی‌ها می‌گویند باید ما اطاعت کنیم.

سپس دکتر محمدرضا نصیری، قائم مقام انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ضمن تبریک ایام‌الله دهه فجر انقلاب اسلامی تصریح کرد: افراد بسیاری درباره این انقلاب، آثار و نتایج آن سخن گفته‌اند و به تشریح و نقد آن پرداخته‌اند.

وی دهه فجر را فرصت مغتنمی برای تورق در تاریخ انقلاب دانست و یکی از دلایل و عوامل مهم وقوع انقلاب اسلامی را عدم توجه به کرامت انسانی و تحقیر مردم و بی‌توجهی به خواسته‌های آنان برشمرد.