در مراسم بزرگداشت مرحوم استاد ابوالحسن نجفی که روز شنبه ۲۱ اسفند‌ماه ۱۳۹۵در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد، دکتر امید طبیب‌زاده، زبان‌شناس و استاد دانشگاه بوعلی همدان به ایراد سخنرانی پرداخت.

متن سخنرانی ایشان بدین شرح است:

دربارۀ غلط ننویسیم

ده هزار نسخۀ چاپ نخست غلط ننویسیم در سال ۱۳۶۶ در همان نخستین ماه انتشار تماماً به فروش رسید و چاپ‌های متعدد بعد از آن هم اقبال بسیاری یافت. واقعاً چرا این کتاب در ایران، آن هم در آن شرایط حساس جنگ و بمب‌باران شهرها، چنان اهمیتی پیدا کرد؟ نجفی خود در پاسخ به این سؤال چنین می‌گوید: «من تصور می‌کنم علت این استقبال صرفاً به جذابیت کتاب مربوط نمی‌شود، بلکه علقۀ دیگری در آن دوره حاکم بر اوضاع جامعه بوده که باعث این شور و استقبال شده است. شاید در آن زمان خاص، مسئلۀ حفظ زبان فارسی، یا مسئلۀ ملیت مطرح بود که کتاب با این استقبال مواجه شد… شاید مردم هویت ملی و درنتیجه زبان خود را درخطر می‌دیدند» (۱۳۹۰: ۱۵۷-۱۵۸). و جالب است که نجفی در فرهنگ فارسی عامیانه نیز علاوه بر ضبط اصطلاحات و معانی آنها، کوشیده است تا با ارائۀ شواهد بسیار، شیوه‌ای را برای نگارش فارسی گفتاری به دست دهد. مهم‌ترین ویژگی شیوۀ اخیر این است که در آن از شکسته‌نویسی استفاده نمی‌شود.

پس از انتشار چاپِ نخست غلط ننویسیم، برخی از نویسندگانِ صاحب‌نظر، نقدهایی خواندنی و پر مطلب بر آن کتاب نگاشتند که حاویِ دیدگاه‌های متضاد دربارۀ این اثر بود، و همین خود ماجرای حیرت‌انگیز دیگری را پدید آورد. درهرحال منابع و احکام نجفی برای تعیین صورت‌های صحیح از ناصحیح مبتنی بر تحول طبیعی زبان فارسی است، اما گاه در ویرایش نخست غلط ننویسیم عملاً از این منابع و احکام عدول شده بود که در ویرایش دوم تصحیح شد.

وجود اختلاف نظر در مورد برنامه‌ریزی‌های زبانی امری بدیهی و معمول است، اما در مورد این اختلافات باید به دو نکته توجه داشت: اول اینکه اختلاف بر سر اقلام غلط ننویسیم را نباید به منزلۀ اختلاف با کلیت اثر دانست، و دوم اینکه نباید انتظار داشت که بتوان به اجماعی کامل در این حوزه دست یافت، زیرا همواره در برنامه ریزی‌های زبانی موضوعی باقی می‌ماند که محل اختلاف نظر باشد.

کتاب غلط ننویسیم که مشابه آن در بسیاری از زبان‌های دنیا وجود دارد، مطلقاً کتاب دستور زبان نیست، و هدف آن نه توصیف زبان فارسی، بلکه تجویز شیوۀ معیارِ نگارش فارسی است. وجود چنین کتابی برای هرچه یک‌دست کردن و معیارتر کردن نثر رسمی و معاصر فارسی لازم است، و ضروری است که هرچندسال یک بار مورد تجدید نظر قرار گیرد و با تفصیل بیشتری منتشر شود. ما ایرانیان برای دست‌یابی به نثری معیار و یک‌دست برای زبان ملی و میانجیِ خود، نیاز بسیاری به چنین کتاب مرجعی داریم، و دیگر اینکه کار این کتاب پس از نجفی باید به نهادی همچون فرهنگستان زبان و ادب فارسی سپرده شود تا امر تدوین و ویرایش آن در آنجا و تحت نظارت جمعی از علمای ادیب و زبان‌شناس ادامه یابد.