متن سخنرانی دکتر مهدی محقق در نشست «تشیع و تصوف از دیدگاه هانری کربن»

تاریخ ایجاد : دوشنبه, ۲۵ مرداد ۱۳۹۵ در دوازدهمین نشست تخصصی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با عنوان «تشیع و تصوف از دیدگاه هانری کربن» که روز ‌شنبه ۲۳ مردادماه ۱۳۹۵ در ساختمان شماره ۲ انجمن برگزار شد، دکتر مهدی محقق به ایراد سخنرانی پرداخت. متن سخنرانی ایشان بدین شرح است: همان‌طور که حضار محترم […]

تاریخ ایجاد :

دوشنبه, ۲۵ مرداد ۱۳۹۵

IMG 0602

در دوازدهمین نشست تخصصی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با عنوان «تشیع و تصوف از دیدگاه هانری کربن» که روز ‌شنبه ۲۳ مردادماه ۱۳۹۵ در ساختمان شماره ۲ انجمن برگزار شد، دکتر مهدی محقق به ایراد سخنرانی پرداخت.

متن سخنرانی ایشان بدین شرح است:

همان‌طور که حضار محترم مستحضر هستید انجمن آثار و مفاخر فرهنگی علاوه بر جلسات بزرگداشتی که برای مفاخر علمی و فرهنگی در ساختمان شماره یک انجمن برگزار می‌کند، ماهی یک بار نیز در ساختمان شماره۲ انجمن نشست‌هایی تخصصی برگزار می‌نماید.
در ساختمان شماره یک، هر ماه بزرگداشت اهل فضل و دانش را می‌گیریم که این ماه در روز بیست و ششم به دکتر امیربانو کریمی، استاد بازنشسته دانشگاه تهران اختصاص دارد. مجالسی که ما می‌گیریم برای این است که دانشجویان و اهل فضل و کوشش، روش و منش این‌گونه دانشمندان را الگو قرار دهند و این مملکت از نظر علمی باورتر شود. واقعاً باعث تأسف است که ما بگوییم که هر دانشمندی که از ما می‌رود دیگر نظیر ندارد، مثلاً بگویند دکتر سید جعفر شهیدی از دنیا رفت، دیگر نظیر او نمی‌آید؛ این باعث شرم است مگر رحمت خداوند از این مملکت قطع شده است. ما باید امیدوار باشیم که نسل به نسل تعداد دانشمندان زیادتر شود و با برگزاری این گونه مجالس نسل جوان برای آموختن و افزودن علم و دانش تشویق و ترغیب شوند.
ما تا کنون متجاوز از ۱۵۳ مجلس بزرگداشت برای مفاخر علمی، فرهنگی و دینی گرفته‌ایم که آنها یا استاد دانشگاه و یا افراد اهل علم بوده‌اند. برای نمونه سه ماه پیش مجلس بزرگداشتی برای علامه رفیعی قزوینی گرفتیم البته نه قزوینی ادیب بلکه قزوینی فیلسوف که از شهرهای مختلف برای درس ایشان می‌رفتند و این بایستی ادامه پیدا کند. در هر حال امیدواریم به برکت اهل علم خصوصاً استاد دکتر انشاءالله رحمتی که مسلط به زبان فرانسه و انگلیسی هستند، آثار هانری کربن را ترجمه کرده، در دوره دکترا درس می‌دهند و من با آثار ایشان آشنا هستم، دانشجویان ما بایستی بیشتر با این ایران شناس برجسته یعنی هانری کربن آشنا شوند. زیرا هانری کربن متجاوز از ۲۰ کتاب نوشته شده ولی متأسفانه دانشجویان دکتری ما نمی‌توانند حتی یکی از آن آثار را نام ببرند. اما مهم آنکه، یک مرد فرانسوی کوشش کرده که فرهنگ ما را زنده کند و ما خود در عالی‌ترین سطوح تحصیلات دانشگاهی نشناسیم.
تلویزیون، دوربین مدار بسته و یا موبایل فن‌آوری‌ هست که در اقصی نقاط عالم وجود دارد اما چیزی که مملکت ما داشته و در جاهای دیگر نبوده، همان  فرهنگ علمی این مملکت بوده است. فرهنگ ایرانی اسلامی که متعلق به ماست. استاد دکتر رحمتی زحمت کشیدند و چهار جلد کتاب هانری کربن را از زبان فرانسه به زبان فارسی ترجمه کردند. خداوند انشاءالله توفیق ایشان را روزافزون کند تا الگوی اهل علم باشند و بدون هیچ ادعایی این آثار را باقی گذاشتند.
اما نشست امروز درباره تصوف و تشیع از دیدگاه هانری کربن است. کتابی هم سال‌ها قبل درباره تشیع و تصوف به زبان عربی در این‌باره چاپ شده است.
«تشیع» به صورت‌های مختلف در فرهنگ کلام اسلامی مطرح شده و گاهی هم با تخفیف شاعی به کاربرده شده که شاعی به معنای شیعی است.
در کتاب «نقض» به جای «شیعی»، «شاعی» به کار می‌برد و فرقی نمی‌کند. و شیعه به معنای پیرو حضرت علی(ع) است.
گاهی هم از شیعه به رافضی تعبیر می‌شود و سنی‌ها کلمه رافضی را به کار می‌برند. کلمه رافضی و ناصبی در مقابله هم به کار برده می‌شد. سلطان محمود غزنوی امتناع کرد جایزه شاهنامه را به فردوسی دهد، زیرا دشمنان گفته بودند وی هم رافضی و هم معتزلی است.
گفتند معتزلی است به علت این که معتقد بود بر این که خدا را نمی‌شود دید.
ناصرخسرو می‌گوید:

نام دهی اهل حکمت و دین را                 رافضی و قرمطی و معتزلی

تصوف هم بعضی گفتند از «صوف» است به معنای «پشم»، چون صوفیه جامع پشمی داشتند. این درست نیست و بزرگان ادب فارسی گفتند این کلمه از کلمه «صفا» گرفته شده است و اگر به باب مفاعله برود و مجهولش صوفیه می‌شود و این را بزرگان ادب عربی پسندیدند.

گزارش تصویری