متن سخنرانی احمد مسجد جامعی در مراسم بزرگداشت دکتر اشراقی

تاریخ ایجاد : سه شنبه, ۱۹ بهمن ۱۳۹۵ در مراسم بزرگداشت دکتر احسان اشراقی که روز دو‌شنبه ۱۸ بهمن‌ماه ۱۳۹۵ در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد، آقای احمد مسجد جامعی، عضو شورای شهر تهران به ایراد سخنرانی پرداخت. متن سخنرانی ایشان بدین شرح است: خیلی خرسندم از اینکه دکتر محقق کارهای خوبی انجام […]

تاریخ ایجاد :

سه شنبه, ۱۹ بهمن ۱۳۹۵

IMG 4429

در مراسم بزرگداشت دکتر احسان اشراقی که روز دو‌شنبه ۱۸ بهمن‌ماه ۱۳۹۵ در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد، آقای احمد مسجد جامعی، عضو شورای شهر تهران به ایراد سخنرانی پرداخت.

متن سخنرانی ایشان بدین شرح است:
خیلی خرسندم از اینکه دکتر محقق کارهای خوبی انجام می‌دهند و همچنین زمینه‌ای برای تازه شدن دیدارها می‌شود. دکتر اشراقی از تبار بزرگان، دیوانیان و هنرمندان هستند و خوشبختانه خانواده و فرزندان وی نیز دارای این ویژگی‌ها هستند. از اینکه نوشته‌ای از امین درباره پدر بزرگوارشان دیدم، بسیار خوشحال شدم و بنده نیز توفیق حضور در محضر اساتید گرامی را داشتم. ایشان در گروه تاریخ فعالیت داشتند و دارند. می‌توان گفت دکتر اشراقی از شخصیت‌های علمی هستند که علاوه بر تألیف، تصحیح، تدریس، ترجمه و بجای گذاشتن آثاری ارزشمند از خود، وقت بیشتری را برای پرورش شاگردان و دانشجویانی اختصاص داده‌اند که امروز خود از اساتید بزرگ هستند. دوره دکتری گروه تاریخ در زمان ایشان انجام شد. دکتر اشراقی تعلق ویژه‌ای به تاریخ داشتند. دکتر اشراقی از تبار اساتیدی است که بعد از دوره مشروطیت نگرش علمی جدیدی را به تاریخ آغاز کردند. باستانی پاریزی هم یکی از آنهاست که این دو بزرگوار به یکدیگر بسیار نزدیک بودند و همراه و هم‌راز بودند. هردو در مدرسه شیخ عبدالحسین که آن سال‌ها در اختیار دانشجویان دانشگاه تهران بود و در کوی امیرآباد با هم بودند و دید مشترک و توجه ویژه‌ای نسبت به تاریخ محلی داشتند. آقای باستانی که هر جا صحبت می‌کردند از کرمان غافل نمی‌ماند و آقای دکتر اشراقی قزوین را فراموش نمی‌کند و البته هردوشان مهمی دارند و شاید این علاقه‌ای که دکتر احسان اشراقی نسبت به دوران صفوی دارد ناشی از حب وطن به معنای خاص و عام باشد به معنای خاص که قزوین هست و اینکه صفویه بعد از تبریز به قزوین آمدند و قزوین را پایتخت خود کردند و از این جهت ایشان به صفویه توجه ویژه‌ای دارند. در معنای عام ترش این که بالاخره صفویه دولت مقتدری بود و وحدت ایران را بعد از آن پراکندگی‌ها، اتفاقات و جنبش‌های محلی شکل داد و با دشمنان خارجی جنگید و بخش‌هایی از خلیج فارس را آزاد کرد و به هر حال نظم سیاسی استواری را شکل داد. دکتر اشراقی در آن سال‌ها به صفویه توجه کرد و این رویکرد ملی ایشان هم می‌تواند باشد و این وجه ایران دوستی شاید فراتر از مرزهای ایران جغرافیایی می‌رود و به ایران فرهنگی منجر می‌شود، اما آنچه را که قابل توجه کرد این است که ایشان در مطالعات این دوره و این حوزه یک جنبه‌ای دارد که شروع کننده است و در آن سال‌ها مهم بوده. بعد از انقلاب توجه به دوران صفویه زیاد شد. البته خود قزوین هم یک نکته متفاوتی دارد و بسیار شهر مهمی است هم به لحاظ هنرمندان و هم به جهات بزرگان و هم اینکه امام رضا(ع) در آنجا ساکن بوده، نکته‌ای که وجود دارد این است که یک اتفاق تاریخی در آنجا روی می‌دهد که صفویه آنجا را پایتخت خود می‌کند ولی آنجا مرز بود و در آن زمان پایگاهی در برابر علویان طبرستانی که جایگاه حمایت از اندیشه اهل بیت را داشتند در آنجا مستقر بود  که جلوی گسترش دین و اندیشه را بگیرد این کتاب التدبین که مرحوم علامه قزوینی آن را معرفی می‌کند این محصول همان زمان است. اما آن اتفاقی که می‌افتد این است که مرکزیتی که در گسترش مکتب اهل بیت همین جا بعدها تبدیل می‌شود به پایتخت صفوی که زمینه‌ساز رونق تهران نیز می‌شود، چون شاه طهماسب صفوی که به شریعت پایبند بوده و شاه عادل و مقتدری هم بوده و تبارشان را از امامزاده حمزه می‌دانستند و امامزاده حمزه که مرقدشان در کنار بارگاه حضرت عبدالعظیم(ع) قرار دارد و مقدم بر ایشان است و در گذشته به زیارت آنجا می‌رفتند و اینها چون خودشان را از تبار وی می‌دانستند به زیارت ایشان می‌آمدند و در اطراف ری تهران را انتخاب می‌کنند و به همین ترتیب شهر تهران شکل می‌گیرد. تهران یک روستای معمولی نبوده و این همه شاعری که قاضی و خطاط بودند در اینجا بوده و استاد اشراقی در همه زمینه‌های صوفیه زحمت زیاد کشیده‌اند، نگاه ایدئولوژیک ندارند و کاملاً تاریخ نگارانه است و به هر حال من خیلی سپاسگزارم و حتماً شعرهای امین اشراقی را در زندگینامه بخوانید.