شعر در مثنوی

مثنوی دریای بیکرانی است که هر کس را یارای شناگری در آن نیست و یا حوصله‌ی غور در همه‌ی مسائل عرفانی و فلسفی را ندارد.

از سوی دیگر می‌دانیم، همه‌ی مثنوی از نظر شعری شعر نیست، بیان داستانی و یا تفسیر مباحث سنگین فلسفی و اجتماعی و گاه شرعی است، اما دأب مولانا چنان است که گاه‌گاه، اوج می‌گیرد و به فرازهایی دست می‌یابد که بلاغی‌ترین اشعار زبان فارسی، بدان نمی‌رسد.

محمد فشارکی در این کتاب برآن است تا در عین حالی که روال داستانی این کتاب و حتی اهمّ مطالب فلسفی و عرفانی آن حفظ شود و مناسبات داستانی و مباحث مختلف رعایت گردد، هر جا بدان‌ فرازها رسید، عین اشعار را بیاورد و آنچه را که شاید برای عموم خسته کننده و یا دور از فهم و دریافت‌های عادی این نسل تشخیص داد به نثر ساده بیان دارد تا به بافت اصلی کتاب و فهم کلی مطالب آن آسیبی وارد نشود.

این کتاب در شش دفتر نگاشته شده است:

دفتر اول- داستان کنیزک، حکایت بقال و طوطی، اضافت کرن آدم، قصه هدهد و سلیمان، قصه بازرگان و طوطی و …

دفتر دوم-التماس کردن همراه عیسی (ع)، داستان اصحاب فیل، کرامات ابراهیم ادهم و …

دفتر سوم- قصه اهل سبا، قصه اهل ضروان، حکایت مارگیر، تهدید کردن فرعون ، سوال کردن بهلول و …

دفتر چهارم- قصه مسجد اقصی، قصه آغاز خلافت عثمان، کرامات و نور، بازگردانیدن سلیمان، قصه آن آبگیر و صیادان و …

دفتر پنجم- تفسیر خذ اربعه من، نواختن مصطفی (ع)، تمثیل لوح محفوظ، صید کردن شیر آن خر را، حکایت آن موذن زشت آواز و …

دفتر ششم- شعر در مثنوی، مناظره مرغ با صیاد، استدعای امیر ترک مخمور، امتحان کردن مصطفی (ع) عایشه را، قصه سلطان محمود و …

از میان ۲۶ هزار بیت «مثنوی معنوی»، ابیاتی را از دل داستان‌ها استخراج شده است که بر مبنای عنصر تخیل، عاطفه و احساس سروده شده‌اند. برای این‌که روال کلی داستان‌‌ها از بین نرود، ابتدا موضوع کلی داستان‌ها از آغاز تا پایان در قالب نثر بیان شده است و پس از آن اشعار آمده است.

«شعر در مثنوی» را محمد فشارکی عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد، نگاشته و انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد آن را منتشر کرده است.