سپاس از یک عمر تلاش دکتر غلامحسین شکوهی در حوزه تعلیم و تربیت

تاریخ ایجاد : سه شنبه, ۱۶ دی ۱۳۹۳ مراسم اعطای پنجمین جایزه علمی استاد علیمحمد کاردان و بزرگداشت دکتر غلامحسین شکوهی استاد برجسته و چهره ماندگار عرصه تعلیم و تربیت در دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران برگزار شد. مراسم اعطای پنجمین جایزه علمی استاد علیمحمد کاردان و بزرگداشت دکتر غلامحسین شکوهی استاد برجسته […]

تاریخ ایجاد :

سه شنبه, ۱۶ دی ۱۳۹۳

dr-gholamhosein-shokohi-bozorgdashtمراسم اعطای پنجمین جایزه علمی استاد علیمحمد کاردان و بزرگداشت دکتر غلامحسین شکوهی استاد برجسته و چهره ماندگار عرصه تعلیم و تربیت در دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران برگزار شد.

مراسم اعطای پنجمین جایزه علمی استاد علیمحمد کاردان و بزرگداشت دکتر غلامحسین شکوهی استاد برجسته و چهره ماندگار عرصه تعلیم و تربیت با حضور دکترفانی وزیر آموزش و پرورش، دکتر محمدعلی نجفی، دکتر رضا داوری اردکانی، دکتر محمد جوادی‌پور رئیس مؤسسه روانشناسی و علوم تربیتی دکتر کاردان، دکتر مجید صفاری‌نیا، دبیر علمی جایزه دکتر کاردان و دیگر چهره‌های علمی و فرهنگی دیروز در دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران برگزار شد.

دکتر غلامعلی افروز، استاد دانشگاه تهران در این مراسم با بیان اینکه یکی از افتخارات وی شاگردی مرحوم دکتر کاردان است، گفت: دکتر کاردان در حقیقت یک فیلسوف اندیشمند در حوزه تعلیم و تربیت و فرزانه‌ای کم‌نظیر بودند که معلمی را به نیکی پاس می‌داشت. وی افزود: امسال ایشان را با استاد فرزانه، عالم اندیشمند، مرد مخلص، توانمند و نیکو بیان دکتر شکوهی همراه می‌دانیم.

وی گفت: دکتر کاردان راه و رسم معلمی را به خیلی‌ها آموختند و دکتر شکوهی هنوز این شیوه را به شاگردان خود می‌آموزند.

رئیس سابق سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره افزود: رمز ماندگاری انسان‌ها بر فراز نسل‌ها در اخلاص است و کسانی که در کلام و رفتار جز خدا نمی‌اندیشند، در جهان ماندگارند.

سخنان دکتر نجفی

در ادامه مراسم دکتر محمدعلی نجفی، وزیر اسبق آموزش و پرورش هم در سخنانی با بیان اینکه حضورم در این مجلس به دلیل ادای احترام به دو تن از مردان بزرگی است که در تاریخ تعلیم و تربیت ایران نامشان جاودانه است، گفت: مرحوم دکتر کاردان و دکتر شکوهی دارای شخصیتی تأثیرگذار بر روی مخاطبانشان بودند و از نظر سجایا و فضایل اخلاقی هر دو کم نظیرند. وی ادامه داد: هر دو از نظر جایگاه علمی در میان دانشمندان ایرانی در بخش تعلیم و تربیت در قله قرار گرفته‌اند و از نظر شوق و عشق خدمت به کشور زبانزد خاص و عام هستند.

دکتر نجفی با اشاره به دوران مسئولیتش در آموزش و پرورش در سال ۶۷، تصریح کرد: یکی از اقداماتم در همان سال‌ها، تهیه فهرستی از شخصیت‌های صاحب‌نظر در عرصه تعلیم و تربیت و مطرح کردن نظرات آنان از زبان خودشان بود. وی ادامه داد: مرحوم دکتر کاردان در توصیه‌ای پیشنهاد دادند که مشعل تحقیقات در آموزش و پرورش روشن شود که تا آن زمان خیلی مورد توجه و مأنوس نبود. دکتر نجفی عمل به توصیه ایشان و تشکیل اولین شورای تحقیقات آموزش و پرورش و تبدیل آن به پژوهشکده و پژوهشگاه، تعلیم و تربیت را نتیجه عمل به توصیه مرحوم دکتر کاردان دانست. وی افزود: دکتر شکوهی که وی اولین وزیر آموزش و پرورش بعد از انقلاب اسلامی بودند هم در جلسه‌ای، توصیه داشتند که تغییر در نظام آموزشی باید از دوران آموزش متوسطه آغاز شود. کما اینکه آموزش کار و دانش از اینجا آغاز شد. وزیر اسبق آموزش و پرورش با اعلام این که آموزش و پرورش امروز با مشکلات زیادی روبرو است، با طرح سؤالی ادامه داد: آیا ما واقعا در ارتباط با آموزش و پرورش وتوسعه گرفتار سیکل معیوب شده‌ایم؟

وی در همین ارتباط افزود: توسعه و افزایش درآمد ملی نیازمند یک نظام آموزشی کارا است و کشوری نیست که از پیشرفت اقتصادی برخوردار بوده باشد و بخش عمده‌ای از آن را مدیون نظام آموزشی کارا نباشد. دکتر نجفی افزود: از سوی دیگر دولت منابع مالی لازم را در اختیار ندارد که بتواند چنین نظامی را سازمان‌دهی کند. اما اجرای طرح‌هایی مانند طرح تحول نظام سلامت نشان داد که دولت در انجام این طرح‌ها، ضعیف هم نیست. وی در پایان تغییر نگاه ایدئولوژیک در برنامه‌های آموزشی را خواستار شد و گفت: قالبی بار آوردن نظام فکری در سیستم آموزش وپرورش باعث می‌شود که این نهاد علمی و حرفه‌ای بر خلاف انتظار، کار کردهای منفی داشته باشد.

سخنان سرپرست دانشگاه فرهنگیان

دکتر محمود مهرمحمدی، سرپرست دانشگاه فرهنگیان دیگر سخنران این مراسم بود که با برشمردن ویژگی‌های شخصیتی مرحوم دکتر کاردان، گفت: در زمانه‌ای که با توسعه بی‌رویه آموزش عالی و اعطای بالاترین درجه علمی بدون داشتن ظرفیت لازم، مواجه‌ایم، به چنین شخصیت‌هایی سخت نیازمندیم.

وی افزود: دکتر کاردان یک عالم و علم‌شناس به تمام معنا بود که علم و حیات و معرفت علمی برای او جدی و حیاتی بود.

سرپرست دانشگاه فرهنگیان ادامه داد: مرحوم دکتر کاردان تولید کارهای سخیف به نام علم را بر‌نمی‌تابید و بر پرورش روح و بینش علمی تأکید داشت. وی گفت: ظرفیت علمی مرحوم کاردان به او اجازه هر تألیفی را نمی‌داد و او بیشتر به ترجمه می‌پرداخت.

ضمن آنکه پدید آوردن حد واسطی میان تألیف و ترجمه و آثار ویرایش شده نیز از جمله آثار اوست. دکتر مهر محمدی ادامه داد: ایشان حتی از ترجمه آثاری که احساس می‌کرد در راستای پاس داشتن حریم علم نیست، پرهیز داشت.

وی با بیان اینکه مرحوم دکتر کاردان مسئولیت هیچ رساله دکتری را نپذیرفت، افزود: وی دلیل این امر را ترس از سطح علمی دانشجویان می‌دانست. ضمن آنکه می‌ترسید آنان از عهده کار مدنظر وی برنیایند. سرپرست دانشگاه فرهنگیان، دکتر شکوهی را نیز نماد ایمان، صمیمیت و صداقت دانست و او را شکوه انسانیت خواند و اعلام کرد که پردیس دانشگاه فرهنگیان در بیرجند(زادگاه دکتر شکوهی) به نام وی نامگذاری می‌شود.

سخنان دکتر صافی

استاد احمد صافی، پیشکسوت عرصه تعلیم و تربیت نیز گفت: بر مزار مرحوم دکتر کاردان این شعر حک شده:

شد آموزگاری از آن پیشه‌ام

که بهبود خلق است اندیشه‌ام

وی افزود: از زبان ۱۳ میلیون دانش آموز و بیش از ۵ میلیون دانشجو و استادان آنان و کارکنان این مجموعه‌ها، از دو شخصیت بزرگ در این جلسه یاد می‌کنم:

استاد صافی ادامه داد: یک هفته پیش از درگذشت دکتر کاردان با برادرم خدمتشان رسیدم و او در این دیدار به توجه به تعلیمات ابتدایی بسیار تأکید داشت. وی ضمن خواندن قطعه شعری از زبان دانشجویان و دانش آموزان سراسر ایران مراتب دوست داشتن و تکریم آنان را اعلام کرد.

سخنان دکتر داوری اردکانی

دکتر رضا داوری اردکانی، رئیس فرهنگستان علوم هم با بیان اینکه بزرگان نمی‌میرند گفت: سال گذشته که من در این مجلس مورد لطف قرار گرفتم به خانم دکتر کاردان اعلام کردم که کسانی مقدم بر من هستند.

وی ادامه داد: من از دکتر شکوهی نام بردم و خانم دکتر کاردان هم بیان کردند که دکتر شکوهی در برنامه سال آینده مورد تجلیل قرار می‌گیرند.

دکتر داوری اردکانی افزود: در این مدت ۵ سالی که از اعطای این جایزه می‌گذرد، اشخاصی از رجال علم، فرهنگ و سیاست صمیمانه شرکت کردند و سخن‌های صمیمانه‌ای هم زده شد.

وی با اشاره به اینکه حضور دکتر نجفی به عنوان وزیر شایسته پیشین آموزش و پرورش در این جمع نشانه‌ای است از اینکه قدر تعلیم و تربیت دانسته می‌شود، گفت: تعلیم و تربیت در همه جا اهمیت دارد و ما نمی‌توانیم آن را منکر شویم اما نمی‌دانم تا چه اندازه به این مقوله اهتمام داریم و چقدر به مدرسه فکر می‌کنیم.

دکتر داوری اردکانی افزود: ما تا چه اندازه از محصولی که از آموزش و پرورش بر می‌داریم راضی هستیم؟ ما عادت نداریم که حاصل کار خود را بسنجیم و این یک امر تاریخی است.

وی ادامه داد: اهمیت تعلیم و تربیت بیشتر از سایر علوم انسانی است.

رئیس فرهنگستان علوم بیان کرد: اگر به سیر آمدن علوم جدید، تجدد مآب و تاریخ ایجاد دانشگاه نگاه کنید، می‌بینید که تا سال ۱۲۹۰ شاید کسی برای تعلیم و تربیت به خارج اعزام نشد.

وی ادامه داد: اما پس از آن کسانی که در ذیل عنوان تعلیم و تربیت به خارج اعزام شدند، به نسبت زیاد است. بیشتر این افراد برای فراگیری درس علمی به خارج اعزام شدند و برخی نیز در دانشسرای عالی کشور فرانسه، درس تعلیم و تربیت خواندند.

دکتر اردکانی با اعلام اینکه تشکیل این مجلس نشان دهنده قدر دانستن بحث تعلیم و تربیت است، گفت: امروز نام ۲ تن از استادان بزرگ تعلیم و تربیت مطرح و بخت خوش من هم این بوده است که نه تنها به آنان ارادت دارم بلکه از نزدیک با آنان همکاری و رابطه صمیمانه داشته‌ام. وی افزود: زمانی که من در مؤسسه مطالعات فرهنگی در وزارت فرهنگ سابق و آموزش و پرورش فعلی مشغول به کار بودم، دکتر شکوهی رئیس بخش بود. دکتر داوری اردکانی تصریح کرد: شاید آن بخش صورت تبعیدگاه داشت، اما تبعیدگاه بدی نبود و جایی بود که امثال شهید بهشتی و شهید باهنر در آنجا حضور داشتند.

وی گفت: در همان سال‌ها در مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در خدمت مرحوم دکتر کاردان بودم.

وی از حضور دکتر شریعتی در اتاق مجاور درآن سالها به عنوان خاطره‌ای شیرین یاد کرد و با تأکید بر اهمیت زبان گفت: دکتر شکوهی لیسانس ادبیات دارد و ادبی سخن می‌گوید و دکتر کاردان نیز همواره با استفاده از اشعار سعدی و حافظ سخن می‌گفت. رئیس فرهنگستان علوم تصریح کرد: بیگانه ‌شدن با زبان، بیگانگی با علم و فکر است و هرکس با زبان بیگانه‌تر باشد، با علم و فرهنگ بیگانه‌تر است. وی با اشاره به اینکه یکی از اولین مقالاتش را در یکی از مجلات علمی ـ پژوهشی درباره کتابی از روش آموزش حساب از دکتر شکوهی نوشته است، اعلام کرد: در این کتاب بسیار مفید تقلید نبود و معلمی آن را نوشته بود که خود حساب درس داده و در سوئیس تعلیم و تربیت خوانده و بعد در مقام وزیر در آموزش و پرورش اثر گذار بوده است. دکتر داوری اردکانی در پایان برای دکتر شکوهی سلامتی مسألت کرد.

دکتر غلامحسین شکوهی در چهارم تیرماه ۱۳۰۵ در شهر خوسف از توابع استان خراسان جنوبی متولد شد. ایشان دانشسرای مقدماتی را در ۱۳۲۳ با رتبه ممتاز به پایان رساند و پس از آن تا سال ۱۳۳۲ در دبیرستان‌های بیرجند به تدریس پرداخت. میل به دانش‌اندوزی او را به تهران کشاند تا در رشته ادبیات فارسی دانشسرای عالی تحصیل خود را ادامه دهد. او در سال ۱۳۳۵ با رتبه اول از دانشسرای عالی فارغ‌التحصیل و برای ادامه تحصیل به سوئیس اعزام شد. حاصل این سفر اخذ دکترای علوم تربیتی از دانشگاه ژنو و درک محضر استادانی چون «پیاژه» و «دوتران» بود. دکتر شکوهی در سال ۱۳۴۵ با عنوان استادیار در دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تهران شروع به فعالیت نمود و در کنار تدریس به کارهای اجرایی از جمله معاونت و ریاست دانشکده علوم تربیتی نیز پرداخت. شکوهی همچنین نخستین وزیر آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران است. دکتر غلامحسین شکوهی علاوه بر تدریس، به تحقیق و تألیف و ترجمه آثار مهمی در حوزه تعلیم و تربیت پرداخته و تاکنون بیش از شصت مقاله علمی نیز به چاپ رسانده است. دکتر شکوهی در دومین همایش چهره‌های ماندگار به عنوان چهره ماندگار عرصه تعلیم و تربیت مورد تجلیل قرار گرفت و انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کتاب زندگی‌نامه و خدمات علمی او را در سال ۸۶ منتشر کرده است. گفتنی است در بخش پایانی این مراسم به دلیل کسالت دکتر غلامحسین شکوهی و حاضر نبودن وی در مجلس، با پخش کلیپی، حضور خانواده دکتر کاردان و قدردانی از دکتر شکوهی در منزل ایشان به نمایش درآمد. همچنین لوح‌هایی از سوی وزیر آموزش و پرورش و چند دانشگاه دیگر به خانم دکتر شکوهی، فرزند دکتر شکوهی اعطاء شد و از زحمات بی‌دریغ مؤسسه اطلاعات نیز در برگزاری مراسم تقدیر شد.

ضمن آنکه جایزه علمی دکتر کاردان نیز به رساله‌های برتر در حوزه روان‌شناسی و علوم تربیتی به شرح زیر تعلق گرفت:

رتبه اول: دکتر مهدی فراهانی

رتبه دوم: دکتر حمید شمسی‌پور

رتبه سوم: دکتر فروزان تنکابنی

رتبه چهارم: بلال ایزانلو