گزارش سخنرانی رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی درمراسم زادروز دکتر مهدی محقق

   
مراسم بزرگداشت ۹۰سالگی دکتر مهدی محقق رئیس هیات‌مدیره انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با حضور و سخنرانی جمعی از استادان دانشگاه، روحانیون و چهره‌های علمی و فرهنگی کشور، پنجشنبه ۱۲ بهمن ماه ۱۳۹۸ در محل بنیاد قرآن برگزار شد.
حسن بلخاری رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی طی سخنانی دراین مراسم گفت: درقرآن کریم نسبت عجیبی بین عقل و سمع وجود دارد والبته به بیان دیگر توازی میان این دو نیز درکتاب الهی مورد تاکید قرارگرفته است.
اوادامه داد: در سوره مبارکه «ملک» می خوانیم: «وَلِلَّذِینَ کَفَرُوا بِرَبِّهِمْ عَذَابُ جَهَنَّمَ وَبِئْسَ الْمَصِیرُ (۶) إِذَا أُلْقُوا فِیهَا سَمِعُوا لَهَا شَهِیقًا وَهِیَ تَفُورُ (۷) ادُ تَمَیَّزُ مِنَ الْغَیْظِ کُلَّمَا أُلْقِیَ فِیهَا فَوْجٌ سَأَلَهُمْ خَزَنَتُهَا أَلَمْ یَأْتِکُمْ نَذِیرٌ (۸) قَالُوا بَلَى قَدْ جَاءَنَا نَذِیرٌ فَکَذَّبْنَا وَقُلْنَا مَا نَزَّلَ اللَّهُ مِنْ شَیْءٍ آن أَنْتُمْ إِلَّا فِی ضَلَالٍ کَبِیرٍ(۹)»، کسانى که به پروردگارشان انکار آوردند عذاب آتش جهنم خواهند داشت و چه بد سرانجامى است، چون در آنجا افکنده شوند از آن خروشى مى ‏شنوند در حالى که مى ‏جوشد، نزدیک است که از خشم شکافته شود هر بار که گروهى در آن افکنده شوند نگاهبانان آن از ایشان پرسند مگر شما را هشدار دهنده‏ اى نیامد، گویند چرا هشدار دهنده‏ اى به سوى ما آمد و[لى] تکذیب کردیم و گفتیم خدا چیزى فرو نفرستاده است‏ شما جز در گمراهى بزرگ نیستید… لذا این آتش هوشمند و صاحب اندیشه است و البته باید توجه داشت که اینجا برای جهنمیان نذیر آمده نه بشیر، چون برای آنان «نذیر»لازم است .
بلخاری ادامه داد: درادامه این آیات شریفه آمده است: «وَقَالُوا لَوْ کُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا کُنَّا فِی أَصْحَابِ السَّعِیرِ(۱۰)»، و گویند اگر شنیده [و پذیرفته] بودیم یا تعقل کرده بودیم در [میان] دوزخیان نبودیم… اینجا متوجه ترادف مطلق در سمع و نقل می شویم و در این تردیدی نیست؛ جهنمیان می گویند اگر ما از آیات الهی به سمعِ جان استفاده کرده بودیم، اینک از اصحاب جهنم نبودیم و اگردراین آیات تعقل کرده بودیم، باز همان نتیجه ای که از «سمع» به دست می آوردیم برای ما حاصل می شد.
استاد دانشگاه تهران درادامه سخنان خود گفت: با این توضیحات باید دید کسانی که از نعمت قال و عقل بهره مند اند دراین جهان چه جایگاهی دارند؛ می دانیم که منزل ظهور عقل، حضرت انسان است؛ والبته باید تاکید کنم که استاد دکتر مهدی محقق از مصادیق عقلا در عالم اند و ۹۰ سال حیات پربرکت ایشان، دال بر این معنا ست.
بلخاری افزود: این «عقل» تعاریف مختلفی دارد و در قرآن کریم هم تعاریف جامعی از آن بیان شده است. خداوند درآیه ۴۶ سوره مبارکه «حج» می فرماید: «أَفَلَمْ یَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَتَکُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ یَعْقِلُونَ بِهَا أَوْ آذَانٌ یَسْمَعُونَ بِهَا ۖ فَإِنَّهَا لَا تَعْمَى الْأَبْصَارُ وَلَکِنْ تَعْمَى الْقُلُوبُ الَّتِی فِی الصُّدُورِ»، تعبیر قرآن قلوبی است که عاقلی می کنند؛ ما معمولا قلب را مرکز شهود می دانیم، اما خوشا به حال قلوبی که تعقل می کنند؛ به ویژه اینکه قرینه این تعقل، «سمع» هم هست.
رئیس انجمن آثار و مفاخرفرهنگی درپایان سخنان خود گفت: خداوند مارا قدردان استاد علامه مهدی محقق قرار دهد واین نوید راهم بدهم که قرار است در ۴ اسفندماه مراسم تجلیل مقام علمی و فرهنگی ایشان را دردانشگاه تهران برگزار کنیم. امیدوارم جامعه علمی ایران همواره قدردان این بزرگواران و چراغ های هدایت باشند و خدواند طول عمر با عزت به این استاد گرامی عنایت فرماید.
قرآن کریم؛ دریایی وسیع و اقیانوسی عمیق
در ادامه این جلسه، مهدی محقق به ایراد سخن پرداخت و گفت: من به یاد دارم که درآغاز تاسیس بنیاد قرآن ، جلسه درسی درباره قرآن کریم برقرار شد که بنده عهده دارد آن درس بودم و از آن تاریخ، سالهای طولانی می گذرد و با همت جناب حجت‌الاسلام سیدمهدی حسین زاده این شجره طبیه اصلش ثابت و فرع آن رو به پیشرفت است.
او افزود: درآن زمان این بنیاد در خیابانی نزدیک به دانشگاه تهران بود و بنده درآن دوران جهت تشکیل کلاس ، کتاب مطول تفتازانی را موضوع درس قرار دادم چون این کتاب از کتاب های درسی حوزه های علمیه و مبتنی در۲ کتاب آداب الاعجاز و اسرار البلاغه که مبنای قرآن کریم است،
محقق درادامه سخنان خود گفت: از جمله معجزات قرآن کریم ، فصاحت و بلاغت آن است و آنچه را که دانشمندان بلاغت گفته اند، پیشتر در کلام الهی ظهور داشته است، لذا قرآن کریم در نهایت بلاغت است، به قول شاعر:
تا سخن زیبا شود یا شعر شیوا در کلام
نکته‌ها باید رعایت کرد از حال و مقام
«لاتقُل بُشری» سرود، آنگه «و لکن بشریان»
ز افتتاح زشتّ فاسد گشت حُسن اختتام
آن‌که «ادلی دلوه» چون دید یوسف را به چاه
ابتدا فرمود: «یا بُشری»، سپس «هذا غلام»
رئیس هیات‌مدیره انجمن آثار و مفاخر فرهنگی اضافه کرد: قرآن دریایی وسیع و اقیانوسی عمیقی است که هرچه درباره آن تحقیق شود بازهم کم است ، این همه آثار علمی درباره قرآن نوشته شده و مطالب مختلفی هم گفته شده است که البته بازهم جای کار دارد.
محقق ادامه داد: بنده در سال ۱۳۴۰ اولین کتابم را درباره قرآن در دانشگاه تهران منتشر کردم که درحقیقت تصحیح کتاب وجوه قرآن، اثر ابوالفضل حُبَیش بن ابراهیم تفلیسى بود و آن را با هزینه مرحوم دکتر ییحی مهدی به چاپ رساندم.
این استاد برجسته حکمت اسلامی تاکید کرد: قرآن کریم ترجمه و تفاسیر زیادی دارد وجناب سلمان فارسی اولین مترجم این کتاب الهی است.
او درپایان سخنان خود گفت: ممنونم که دوستان در بنیاد قرآن، به یاد ما بودند و این مراسم را به‌عنوان سالگرد ۹۰ سالگی من برگزار کردند و از جناب آقای دکتر بلخاری هم تشکر می کنم که با سخنان خود این مجلس را افتتاح کردند.