سخنرانی دکتر کریم نجفی برزگر در مراسم استاد عبدالودود اظهر دهلوی

در بزرگداشت پروفسور دکتر عبدالودود اظهر دهلوی، که روز یکشنبه ۲۴ خردادماه ۱۳۹۴ در تالار اجتماعات شهید مطهری انجمن برگزار شد، دکتر کریم نجفی برزگر، معاون فرهنگی اجتماعی و دانشجویی دانشگاه پیام نور به ایراد سخنرانی پرداخت.

وی گفت: قبل از هر چیز لازم می دانم از جناب آقای دکتر محقق رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و همکاران محترمشان جناب آقای دکتر نصیری و دکتر سبحانی که این نشست‌ها را  برای تکریم و تجلیل از بزرگان، ادیبان و خادمان فرهنگ و ادب برگزار می‌کنند، تشکر کنم. همچنین از همه حضار محترم و استادان ارجمندی که برای تجلیل از علم و دانش و فرهنگ همواره حضور  پیدا می‌کنند. این امر خود  مایه تشویق و دلگرمی دانش پژوهان خواهد بود. از سخنرانی استاد ارجمند آقای دکتر علی اشرف صادقی، آقای دکتر سبحانی و آقای دکتر مصطفوی استفاده کردیم. در اینجا لازم می‌دانم خیر مقدم عرض کنم خدمت آقای پروفسور اختر مهدی استاد دانشگاه جواهر لعل نهرو که از هند تشریف آوردند و  قائم مقام انجمن استادان زبان فارسی در هند هستند و همچنین جناب آقای دکتر اخلاق احمد که ایشان هم از استادان دانشگاه جواهر لعل نهرو هستند.
پروفسور اظهر دهلوی شخصیتی برجسته و خستگی‌ناپذیر در ترویج زبان و ادب فارسی در هند هستند که با عشق و علاقه در این راه همواره کوشیده‌اند. بنده در دوره‌ای که به‌عنوان رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی در هند بودم، چهار سال به طور مستمر با پروفسور اظهر رابطه‌ نزدیک داشتم و سفرهای زیادی همراه ایشان  به دورترین نقاط هند رفتم. گاهی با قطار ۱۸ تا ۲۰ ساعت سفر می‌کردیم و این مسیر طولانی را با هم صحبت می‌کردیم. حضور دکتر اظهر دهلوی در رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران که یک شخصیت فعال فرهنگی در روابط فرهنگی ایران و هند بودند، بسیار مغتنم بود. ایشان در صحبتهای خود می فرمودند زبان فارسی چند ویژگی در هند داشت. ایشان می‌گفتند زبان فارسی یک منتی بر ما هندی‌ها گذاشت که به‌عنوان اولین زبان هندی را به خارج از هند معرفی کرد. شما ببینید آثاری مثل کلیله و دمنه که به زبان سانسکریت یا پانچا تنترا بود به زبان عربی و از آن به فارسی ترجمه شد که تا به حال بیش از ۴۰ ترجمه و شرح از این کتاب به زبانهای مختلف ترجمه شده است. این فارسی‌زبان‌ها بودند که نقش فعالی در معرفی فرهنگ هند به خارج از هند داشتند. از آثار دیگر می‌توانیم از تحقیق ماللهند ابوریحان بیرونی یاد کنیم. بیرونی در این کتاب توانست  فرهنگ هندی و عقاید هندی‌ها را بعد از سالیان متوالی تحقیق  انعکاس به خارج از هند دهد و از این فرهنگ دیگران هم با خبر شوند. این نکته‌ای است که پروفسور اظهر همیشه می‌گفت زبان  فارسی  به ما آموخت که چگونه می‌توان بین فرهنگ ایران و هند تلفیق و رابطه ایجاد کرد. هندی‌ها از بین تمام زبان‌هایی که در این کشور وجود داشت زبان فارسی را انتخاب کردند. ایشان این را به عنوان یک افتخار همیشه ذکر می‌کرد. مطلب دیگری که پروفسور اظهر همیشه در جلسات ذکر می‌کرد این بود که زبان فارسی در واقع زبان اخلاق است و بزرگان و شخصیت‌هایی که مثل علی بن عثمان هجویری و خواجه معین‌الدین چشتی، خواجه جهانگیر اشرف سمنانی به شبه قاره آمدند، عالمانی بودند که با آثار خود یک زندگی اخلاقی را به مردم آموختند که الآن هم در مدارس هند کتاب‌هایی که هست در واقع بیانگر اخلاق و فرهنگ  است. شخصیتی مانند امیرحسن سجزی دهلوی که به سعدی هند اشتهار پیدا کرده بوده در آن شعر خود که گفت: «حسن گلی زگلستان سعدی آورده است/ که اهل دل همه گلچین آن گلستانند» . یعنی ما همه از این گلستان گلهایی را توانستیم بچینیم و این مبلغان اسلامی بودند که در سرزمین هند توانستند فرهنگ اسلامی را منتشر کنند. شما ببینید این فرهنگ اسلامی چطور اثر خود را در بین هندوها هم گذاشت. شخصیت هایی مثل رابیندرانات تاگور  اینها توانستند با الهام‌گیری از حافظ و مولانا بتوانند خودشان مبلغ فرهنگ اسلامی و ایرانی باشد. دکتر دهرمیندرنات یک شخصیت هندو است که کتاب هماری رسول را نوشته و ما در خانه فرهنگ آن را چاپ کردیم نشان از آن دارد که آنان پیامبر گرامی اسلام (ص) را پیامبر خودشان می‌دانند. این نویسنده اشعار چهارصد شاعر هندو را که در مدح پیامبر شعر سروده اند در این کتاب جمع و منتشر کرده است. حال ببیند یک شخصیت هندو چه ارتباطی با پیامبر (ص) دارد؟ این آثارها  نشان می‌دهد  خروجی  فرهنگ اسلامی ایرانی در خاک کشور  هند در باب موضوع اخلاق و عرفان چه بوده و هست. بیشتر آثاری که شما الان در هند می‌بینید صبغه عرفانی و فرهنگی و اخلاقی دارد و کتب  بسیاری در تفاسیر و اخلاق است. کتابهایی در آن کشور نیز هست که با نگاه اخلاقی نوشته شده است. علامه اقبال لاهوری شعری سروده است:

شعر را مقصود اگر آدم گری است                            شاعری هم وارث پیغمبری است
نغمه گر معنی ندارد مرده‌ای است                               سوز او از آتش افسرده‌ای است

پروفسور اظهر دهلوی از شخصیت‌های اخلاقی سرزمین هند است. شخصیتی بسیار بزرگوار و متواضع که که با وجود اینکه خود سن و سالی را پشت سر گذاشته‌اند، هر وقت کنار اساتید خود  زنده‌یادان پروفسور حسن عابدی و  پروفسور نذیر احمد قرار می‌گرفتند مثل یک شاگرد دبستانی تواضع داشتند. یا هنگامی که  کنار پروفسور نذیر احمد بودند دو زانو کنار ایشان می‌نشستند و دو تا دست خود را به نشانه تواضع روی زانو قرار می دادند یا به عنوان  ادب در مقابل استاد و جلوی استاد راه نمی‌رفت و احترام استاد را همیشه حفظ می‌کرد. به خاطر دارم در یک سفری که ما به اتفاق به یکی از ایالتهای هند برای برگزاری همایش زبان فارسی می‌رفتیم ایشان در قطار دائماً در تلاش بود که به استاد خود پروفسور نذیراحمد خدمت کند. پروفسور اظهر با تمام تواضع و بزرگواری به عنوان یک شخصیت فعال در برگزاری سمینارهای بین‌المللی زبان و ادب فارسی در هند، ایران، تاجیکستان و افغانستان  شرکت می‌کرد و از استادان زبان و ادب فارسی دعوت به‌عمل می آورد تا در آن شرکت کنند. همچنین شخصیت‌های بزرگ مانند وزیر امور خارجه هند که اکنون رئیس جمهور هند هست برای همایش استادان زبان فارسی دعوت و تکریم می‌کرد، زیرا  زبان فارسی حلقه روابط فرهنگی دو کشور است. یک وقت نماینده بی بی سی آمد و بعد از برگزاری سمینار زبان فارسی مصاحبه‌ای با پروفسور اظهر کرد.  جالب است انگلیسی‌ها که زبان فارسی را در هند با حضور کمپانی هند شرقی و کمپانی‌های تجاری تخریب و شرط ورود به این شرکت‌ها را زبان انگلیسی اعلام کرده و زبان فارسی را تخفیف کرده بودند درباره زبان فارسی و نقش آن و علت ترویج آن سوال کردند؟ ایشان گفت که زبان فارسی زبان فرهنگ است و زبان اخلاق و روابط فرهنگی ما است. زبانی است که مولانا دارد و عشق به مولانا در سرزمین‌های مختلف در دلها شعله‌ور است؛ زبانی که بر سر دَر سازمان ملل می‌درخشد و در تمام دنیا در چین، اسپانیا و تمام سرزمین‌های دیگر است. این زبانی است که در دل‌ها اثر می‌گذرد و ایشان پیشنهاد می‌کرد که این زبان فرهنگ است و زبان اقتصاد نیز است.زیرا  اگر کشورهای فارسی‌زبان، تاجیکستان، افغانستان، هندوستان، پاکستان و همه کشورهایی که به نوع به زبان فارسی ارتباط دارند اقتصاد و تجارت خودشان را بیایند و هم پیمان شوند، زبان فارسی زبان معیشت هم هست و می‌تواند نقش فعال رشد اقتصادی در دنیا داشته باشد. در هر حال این آگاهی هوشیاری و توجه ویژه‌ای پروفسور اظهر دهلوی است که خداوند ان شالله شفای عاجل به ایشان عنایت کند. شخصیتی که حضورش مایع فخر و افتخار برای سرزمین ایران و هندوستان است.