در مراسم بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی و پاسداشت زبان فارسی که روز دوشنبه ۲۵ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۶ در تالار اجتماعات شهید مطهری انجمن برگزار شد، دکتر حسن بلخاری، رئیس انجمن به ایراد سخنرانی پرداخت.

چکیده سخنرانی ایشان بدین شرح است:

تأویل شیخ اشراق از حماسه‌های شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی
نسبت میان حکمت و حماسه از شاخص‌ترین جنبه‌های حکمت و اندیشه در فرهنگ اسلامی- ایرانی است. نسبتی که بیانگر حکمی بودن حماسه‌ها در این مرز و بوم و حماسی بودن حکمت در متن و بطن این فرهنگ است.
در اندیشه هندیان، اوپانپشادها عظیم‌ترین جلوه حکمت است و دوره حماسی دوره ظهور این حکمت در متن اسطوره کتاب‌هایی چون مهابهاراتا و رامایانا که تمدن اسلامی طلیعه‌دار آن بود، فی نفسه مبنای نظری نسبت میان حکمت و حماسه فراهم گردید. مبنایی که دستاورد عظیمش حکیم ابوالقاسم فردوسی و اثر سترگ و بی‌مانندش شاهنامه بود. رجوع به شاهنامه و به‌ویژه اندیشه‌های تابناک و بلندی که فردوسی از زبان بوذرجمهر حکیم بزرگ عصر انوشیروان جاری می‌سازد. عمق اندیشه‌ورزی و حکمت‌گرایی را در متن حماسه بلند شاهنامه نشان می‌دهد:
‌

مدارا خرد را برادر بود‌/ خرد بر سر جان چو افسر بود
چو دانا تو را دشمن جان بود‌/ به از دوست مردی که نادان بود
توانگر شد آنکس که خشنود گشت‌/بدو آز و تیمار او سود گشت
به آموختن گر فروتر شوی‌/ سخن را ز دانندگان بشنوی
بگفتار گرخیره شد رأی مرد‌/ نگردد کسی خیره همتای مرد
هر آن کس که دانش فرامش کند‌/ زبان را به گفتار خامش کند
چوداری بدست اندرون خواسته‌/ زر و سیم و اسبان آراسته
‌‌

بنابراین شاهنامه کتاب حکمت است و ابوالقاسم فردوسی حکیم. حکیمی که حکمت را به زبان حماسه سروده و دقیقاً از همین روست که سالها پس از خلق این حماسه، بزرگترین حکیم اشراقی این سرزمین، شیخ شهاب‌الدین سهرودی از احیای حکمت پارسی سخن گفته و در شاخه شرقی حکمت کیومرث و کیخسرو و بوذرجمهر را حکیم می‌خواند و در رساله‌های فارسی خود به تأویل داستان‌های شاهنامه می‌پردازد همچون نسبت زال و سیمرغ و نبرد رستم و اسفندیار.
تأویل شگفت و شگرف شیخ از جنگ رستم و اسفندیار خواندنی و شنیدنی است، آنگاه که در رساله عقل سرخ از جلوه‌گری الوان رنگارنگ سیمرغ بر آیینه گونی جوشن و پسر و خود رستم می‌گوید و تلألو این تجلی بر چشمان اسفندیاری که چشم جانش قادر به ادراک رستم و حماسه او نیست.