راضیه تجار، قدرتمندترین نویسنده ایرانی دهه ۶۰

حجت الاسلام جهان در نشست نقد مجموعه داستان هفت بند، راضیه تجار را به دلیل پیشگامی در خلق ادبیات مقاومت در ایران قدرتمندترین نویسنده ایرانی دهه ۶۰نامید.

نشست ادبیات داستانی دفاع مقدس با موضوع نقد و بررسی مجموعه داستان هفت بند نوشته راضیه تجار با حضور نویسنده و حجت الاسلام محمد جهان در تالار شماره دو اندیشه حوزه هنری عصر روز یکشنبه ۲۴ دی برگزار شد.

در این نشست پس از سخنرانی نویسنده حجت الاسلام جهان با اشاره به اینکه امروزه بین فمینیزم و ادبیات زنانه به طور مدام خلط پیش می آید به مجموعه داستان هفت بند و ادبیات تجار اشاره کرد و گفت: راضیه تجار اولین نویسنده ای است که در سال های پس از انقلاب اسلامی آثاری در زمینه ادبیات مقاومت خلق کرد، ادبیاتی که نخستین بار در فلسطین و سرزمین های اشغالی نوشته شد و البته منظورم از این ادبیات، ادبیاتی نیست که در آن روایت هایی از جنس احمد دهقان، محمدرضا بایرامی، علی اصغر شیرزادی و نویسندگانی از این دست باشد.

وی ادامه داد: در دهه ۷۰ زمانی که ادبیات داستانی فارسی با تعاریف مختلفی از سوی اساتید آن روبرو بود و البته به نوعی همه نویسندگان را دعوت به نوشتن توام با اعتراض می کردند برای نخستین بار من با جلسات داستان نویسی راضیه تجار آشنا شدم که در آن نوشتند توام با اعتراض نبود در واقع او به همه بحث ها و انتقادات گوش می داد و در نهایت برای نوشتن تصمیم می گرفت و تعلیم می داد. به همین خاطر معتقدم او معلم داستان نویسی است و همین مقام معلمی بود که به وی کمک کرد تا بتواند ادب مقاومت را نخستین بار و به شکل حقیقی در ایران شکل دهد.

جهان همچنین گفت: راضیه تجار بر خلاف باور همگان در دهه ۶۰ که مذهبی بودن را برای زنان چادری بودن تعریف می کرد با وجود آنکه اهل این پوشش نبود، دغدغه مذهب داشت و اولین کسی بود که در میان نویسندگان حرف از آن را برای خلق ادبی به میان آورد و در ادامه حتی در روایت های جنگی خود نیز از آن بهره برد.

محقق حوزه و دانشگاه در ادامه با اشاره به اینکه ادبیات تجار با وجود زنانه بودن به هیچ روی فمینیستی نیست، گفت: ادبیات مردانه یک سبک است و نه یک مکتب و در آن نوع روایت بر مبنای جنسیت تبیین شده است بر همین اساس زمانیکه جنسیت مردانه جای خود را به جنسیت زنانه بدهد، ما با ادبیات زنانه روبرو می‌شویم ادبیاتی که به دنبال کشف جایگاه اجتماعی زنان نیست بلکه سعی دارد جنسیت آنها را به تصویر بکشد.

وی همچنین گفت: تجار به واسطه دغدغه های زنانه خود توانسته به خلق ادبیات زنانه روی بیاورد و نشان دهد که در این ادبیات زن و مرد هر دو به صورت طبیعی و به دور از فضای تقابل با یکدیگر روبرو می‌شوند.

جهان ادامه داد: هر چند که در آثاری از تجار مانند کوچه اغاغیا می توان نشانه هایی از دفاع از حقوق زنان و حمله به مردان را دید، اما در آثاری مانند هفت بند با وجود فضای زنانه او به هیچ وجه به دنبال ایجاد تقابل نیست. من معتقدم سبک زنانه زیربنایی ترین امر موجود در آثار تجار است و به همین خاطر باور دارم که قدرتمندترین نویسنده منطقه ما در دهه ۶۰ راضیه تجار است به این خاطر که با حفظ همه این ویژگی ها ادب مقاومت را مطرح کرد.

وی در پایان با اشاره به برخی از نویسندگان زن هم نسل با تجار گفت: وقتی نویسندگانی چون پیرزاد یا روانی‌پور شروع به حرف زدن از زن می کنند متن آنها آکنده است از گریه و زاری و صحبت کردن از ظلمی که به زنان می رود، اما در ادبیات تجار جنسیت زن حضور پیدا می کند بدون اینکه دیوار کشیدن مرسوم میان زنان و مردان دیده شود و یا صحبت از تعرض به زنان و یا مظلومیت آنها به میان آید.