در گذشت استاد احمد منزوی نسخه‌شناس پیشکسوت

استاد احمد منزوی، کتابشناس، نسخه‌شناس و فهرست‌نگار پیشکسوت شامگاه جمعه ۲۰ آذر۱۳۹۴ در ۹۰ سالگی درگذشت‌.

منزوی سال ۱۳۰۴ در خانواده‌ای روحانی در سامرا به دنیا آمد. پدرش حاج شیخ آقابزرگ تهرانی، نگارنده دایره‌المعارف بزرگ کتابشناسی «الذریعه الی تصانیف الشیعه» و «طبقات اعلام الشیعه» بود. منزوی تا حدود ۱۲ سالگی در سامرای عراق زندگی کرد و بعد همراه خانواده به نجف رفت و در آن شهر ساکن شد.
این کتابشناس، کلاس ششم ابتدایی را در مدرسه علوی ایرانیان در شهر نجف گذراند و ضمن تحصیل در مغازه دوزندگی به شاگردی پرداخت. وی ادبیات فارسی را، نزد عمویش حاج محمدابراهیم بهشتی‌پور و جامع المقدمات را، نزد شاگردان پدرش آموخت و در سال ۱۳۲۲ برای ادامه تحصیل به تهران آمد و در مدرسه سپهسالار، مشغول تحصیل شد. منزوی کلاس دوازدهم ادبی را همراه داوطلبان در مدرسه دارالفنون تهران گذراند و در خرداد ۱۳۲۷، در رشته معقول از دانشکده معقول و منقول (دانشکده الهیات) با درجه کارشناسی فارغ‌التحصیل شد و به کار دبیری در شهرستان انزلی پرداخت.
نخستین استاد منزوی در زمینه کتابشناسی، پدر بزرگوارش بود که ۲-۳ سالی پس از انتقال از سامرا به نجف، به چاپ ذریعه پرداخته بود. وی در غیاب برادرش، دکتر علینقی منزوی، در غلط‌‌گیری به پدرش یاری می‌‌رساند و بدین گونه، به کار کتابشناسی کشانده شد.
پس از مراجعت به تهران در محضر و تحت نظارت استادان این فن از جمله برادرش، استاد محمدتقی دانش‌پژوه و استاد ایرج افشار سه کار عمده انجام داد، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه شخصی استاد مفتاح، فهرست کتابخانه ملک و فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه مجلس شورای ملی. حاصل کار وی، چاپ چند مجلد از ذریعه و فهرست‌‌هایی از کتابخانه مجلس و ملک به یاری و نظارت استادان فوق و همچنین، نگارش و چاپ ۶ مجلد فهرست نسخه‌های خطی فارسی بود.
احمد منزوی، برای فراهم ساختن فهرست مشترک از همه نسخه‌های فارسی، در سال ۱۳۵۶ به شبه قاره هند سفر کرد. آن گاه از سوی دولت پاکستان، در مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان به کار تحقیق در نسخه‌های خطی فارسی گمارده شد و نزدیک به ۱۶ سال در پاکستان ماند. وی اواخر سال ۱۳۶۹ به علت بیماری به تهران بازگشت. حاصل کار منزوی در پاکستان، نگارش و چاپ ۴ مجلد فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه گنج‌بخش بود که تنها نسخه‌های فارسی را دربرمی‌گرفت.
از دیگر کارهای وی در این دوره، می‌توان از نگارش و چاپ سعدی بر مبنای نسخه‌های خطی پاکستان به مناسبت هشتصدمین سالگرد تولد سعدی، نگارش و چاپ ۱۴ مجلد فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی پاکستان و پایه‌گذاری نگارش فهرستواره کتاب‌های فارسی نام برد. منزوی، پس از بازگشت به ایران، در مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی، طرح فهرستواره کتاب‌های فارسی را به مرحله اجرا درآورد.
مراسم تشییع این پژوهشگر سه‌شنبه ۲۴ آذر ماه ساعت ۸:۳۰ صبح از محل مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی تشییع و در قطعه نام آوران بهشت زهرا (س) به خاک سپرده می‌شود.
سیدمحمدکاظم بجنوردی، رئیس دایره‌المعارف بزرگ اسلامی در مراسم تشییع پیکر زنده‌یاد استاد احمد منزوی سخنرانی خواهد کرد.