درگذشت محمدعلی سپانلو

محمدعلی سپانلو نویسنده داستان امیر حمزه صاحبقران و مهتر نسیم عیارکه به «شاعر تهران» معروف است و حافظه تاریخی خوبی از ادبیات معاصر داشت شامگاه ۲۱ اردیبهشت‌ماه شعر پایانی زندگی را سرود.

سپانلو در کنار شعر به پژوهش در حوزه ادبیات و ترجمه نیز می‌پرداخت و کتاب‌هایی را در این زمینه‌ها منتشر کرده بود.

محمدعلی سپانلو شاعری‌ است که در سال ۱۳۴۷ و یک ماه بعد از اولین حمله اسرائیل به فلسطین، شعری در حمایت از فلسطینی‌ها سرود. او همچنین شعر معروف «نام تمام مردگان یحیاست» را در فضای دفاع مقدس و جنگ تحمیلی عراق علیه ایران سروده است. دیگر شعر معروف سپانلو سروده‌اش برای احمد شاه مسعود ـ قهرمان ملی افغانستان ـ

است.

سپانلو با اشاره به شعر «چریک‌های عرب» می‌گفت او اولین شعر فلسطین را گفته و به این موضوع افتخار می‌کند. سپانلو همچنین می‌گفت شعر «چریک‌های عرب» را که در ‌مردادماه سال ۱۳۴۷ بعد از شکست اعراب از اسرائیل در جنگ شش‌روزه سروده، در «کیهان روزانه» چاپ کرده و بعد آن را در دهه‌ ۵۰ در مجموعه‌ شعر «هجوم» که چند سال در محاق بوده، منتشر می‌کند. تأکید هم داشت که شعر را همان زمان در روزنامه چاپ کرده تا تاریخ سرایشش مشخص باشد.

او همچنین درباره شعری که به علی دایی تقدیم کرده بود می‌گفت این‌که این موضوع در پی حرف دایی درباره‌ تعلق آذربایجان به ایران بوده است. سپانلو تاکید داشت که ایران برایش اهمیت زیادی دارد.

او که چند سالی از سرطان ریه رنج می‌برد اخیراً در پی ناراحتی ریوی و تنفسی در بخش ICU بیمارستانی در تهران بستری شده‌ بود.

سپانلو متولد ۲۹ آبان‌ماه سال ۱۳۱۹ در تهران بود. «رگبارها»، «پیاده‌روها»، «سندباد غایب»، «هجوم»، «نبض وطنم را می‌گیرم»، «خانم‌زمان»، «تبعید در وطن»، «ساعت امید»، «خیابان‌ها، بیابان‌ها»، «فیروزه‌ در غبار»، «پاییز در بزرگراه»، «ژالیزیانا»، «کاشف از یادرفته‌ها» و «قایق‌سواری در تهران» از مجموعه‌ شعرهای این شاعرند.

همچنین ترجمه‌ «آن‌ها به اسب‌ها شلیک می‌کنند» نوشته‌ هوراس مک‌کوی، «مقلدها» نوشته‌ گراهام گرین، «شهربندان» و «عادل‌ها» نوشته‌ آلبر کامو، «کودکی یک رئیس» نوشته‌ ژان پل سارتر، «دهلیز و پلکان» شعرهای یانیس ریتسوس و «گیوم آپولینر در آیینه‌ آثارش» – شعرها و زندگی‌نامه‌ گیوم آپولینر – از دیگر آثار منتشرشده‌ او هستند.

«چهار شاعر آزادی» (زندگی و احوال چهار شاعر عصر مشروطه؛ عارف قزوینی، میرزاده عشقی، ملک‌الشعرا بهار، فرخی یزدی) دیگر کتاب این پژوهشگر است.

محمدعلی سپانلو که در سال‌های دور تجربه حضور در فیلم‌های «آرامش در حضور دیگران» (ناصر تقوایی / ۱۳۵۱)، «ستارخان» (علی حاتمی / ۱۳۵۱) و «شناسایی» (محمدرضا اعلامی / ۱۳۶۶) را داشت در سال ۱۳۸۰ هم در فیلم «رخساره» امیر قویدل به ایفای نقش پرداخت.

تسلیت محمود دولت‌آبادی

محمود دولت‌آبادی درگذشت محمدعلی سپانلو را تسلیت گفت.این نویسنده پیشکسوت در پیامی که در اختیار ایسنا گذاشته نوشته است: خبر یافتم محمدعلی سپانلو شاعر و پژوهنده ادبیات نیمه‌شب دوشنبه بیست‌ویکم اردیبهشت در پی دوره طولانی بیماری درگذشت؛ ضمن احساس تأثر از دست شدن سپانلو، به دوستداران شعر و ادبیات تسلیت گفته و قدرشناسی خود را از همت خستگی‌ناپذیر مهدی اخوت و پزشک سالیان بیماری سپانلو دکتر آزاده ابراز می‌دارم.

تسلیت داریوش مهرجویی

داریوش مهرجویی در گفت‌و‌گو با ایلنا،با اشاره به آشنایی و دوستی خود با سپانلو گفت: ما از سال‌های دور دوستان نزدیکی با هم بودیم و حتی براساس یکی از متن‌های سپانلو یک فیلم‌تئا‌تر ساختم که در آن علاوه بر سپانلو، هوشنگ گلشیری، غزاله علیزاده و محمد حقوقی نیز حضور داشتند.

مهرجویی افزود: این فیلم هرگز در هیچ جایی عرضه نشد و هنوز تمام متریال آن در دست من است و امیدوارم روزی امکان نمایش آن فراهم شود.

وی ادامه داد: سپانلو به سینما بسیار علاقه‌ داشت و آثار سینمایی ایران را دنبال می‌کرد. حتی یکبار در فیلم آرامش در حضور دیگران به کارگردانی ناصر تقوایی بازی کرد و در هنگام ساخت فیلم مستندی به نام سفر به سرزمین آرتور رمبو که پیرامون آرتور رمبو شاعر فرانسوی بود؛ کمک بسیاری به من کرد. و در ترجمه بخش‌هایی از فیلم بسیار همکاری و همراهی کرد.مهرجویی با اشاره به اینکه سپانلو شخصیتی مهربان، دوست‌داشتنی و خوش‌مشرب داشت؛ گفت: سپانلو تاریخ ایران را خوب می‌دانست و زبان فرانسه را نیز بلد بود و شعر را نیز به خوبی آموخته بود. او غرق در شعر و شاعری بود و امروز نبودش باعث تاسف است. من این ضایعه را به تمام دوستان و اقوام وی تسلیت می‌گویم.

مهرجویی ادامه داد: متاسفانه در سال‌های اخیر به دلیل ترافیک شدید شهر تهران و آلودگی هوا، دوری ما نیز بیشتر شد و من حتم دارم که این آلودگی در وخامت حال وی بی‌تاثیر نبوده است. زیرا امروز وقتی از کرج به تهران حرکت می‌کنیم؛ در نزدیکی اکباتان یک توده ابر سیاه همه جا را فرا گرفته که هیچ چیز را نمی‌بینیم. حتی برج میلاد و کوه‌های البرز هم دیده نمی‌شوند.

تسلیت خانه هنرمندان

متن پیام تسلیت خانه هنرمندان به شرح زیر است:و هر از گاه در گذر زمان، در گذر بی‌صدای ثانیه‌های دنیای فانی، جرس کاروان از رحیل مسافری خبر می‌دهد که در سکونی، آغازی بی‌پایان را می‌سراید.خانه هنرمندان ایران درگذشت محمدعلی سپانلو، هنرمند عزیز و شاعر منظومه تهران را به خانواده محترم آن مرحوم و جامعه هنری کشور تسلیت می‌گوید.