جشن صد سالگی منوچهر ستوده، پژوهشگر و مصحح

جشن یکصدمین سالگرد تولد منوچهر ستوده ایرانشناس و جغرافیدان پیشکسوت و چهره ماندگار کشور ۲۸ تیر ماه ۱۳۹۲ در مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی برگزار می‌شود

منوچهر ستوده ایرانشناس و جغرافیدان برجسته و چهره ماندگار کشور و عضو شورای عالی علمی مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی روز ۲۸ تیر ماه ۱۳۹۲ صد ساله می‌شود و به همین مناسبت قرار است این مرکز صدسالگی او را جشن بگیرد.

همچنین قرار است کتاب «سرو کهنسال» که مجموعه مقالات استاد منوچهر ستوده است، همین روزها از سوی انتشارات بلور و به مناسبت صدمین سالگرد وی منتشر شود.

همچنین به مناسبت این روز، تارنمای اینترنتی استاد ستوده به نشانیwww.Drsotoudeh.com افتتاح می‌شود. عناوین تمام کتابها و مقالات وی، شناسنامه کتاب‌ها و زندگینامه استاد از جمله اطلاعاتی است که در این سایت در دسترس همگان است.

منوچهر ستوده پس از صد سال تلاش هنوز دست از تلاش و کار نکشیده است و هنوز مشغول به تحقیق و جستجو و نوشتن است. او از ابتدای تاسیس مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی همکاری خود را با آن مرکز آغاز و تاکنون ادامه داده است. اهدای کتابخانه شخصی استاد به مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی از نتایج این همکاری بوده است.

تاکنون ۶۲ جلد کتاب و ۲۸۶ مقاله از جمله ۱۰ جلد کتاب «از آستارا تا استارآباد» که توسط انجمن آثار و مفاخر فرهنگی منتشر شده از استاد ستوده به یادگار مانده است. اخیراً نیز سالشمار سرگذشت وی و فهرستی از آثارش نیز به کوشش عنایت‌الله مجیدی در جلد پانزدهم پژوهش‌های ایرانشناسی (نامواره دکتر محمود افشار) منتشر شد که معرف تألیفات، تصحیحات و مقالات اوست.

پانزدهمین و شانزدهمین مجموعه «پژوهش‌های ایرانشناسی» به مناسبت کوشش‌های علمی دکتر منوچهر ستوده به نام وی، «ستوده نامه» نام گرفته است.

برگی از زندگی منوچهر ستوده

منوچهر ستوده در ۲۸ تیر ماه ۱۲۹۲ در خیابان سیروس تهران متولد شد. تحصیلات ابتدایی را در مدرسه آمریکایى‌ها گذراند. در ۱۳۰۷هـ .ش به کالج آمریکایى رفت، زبان انگلیسی را فراگرفت. سپس تحصیلات خود را در دانشسراى معلمین در رشته زبان و ادبیات فارسى ادامه داد. در ۱۳۱۹ هـ .ش دوره تحصیلی دانشکده افسری را نیز به اتمام رسانید و مفتخر به دریافت درجه افسری گردید در ۱۳۲۰ هـ .ش به عنوان دبیر به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و در مدارس لاهیجان، بندر انزلى به تدریس پرداخت. سپس به تهران آمد و در دبیرستان «شرف» مشغول تدریس شد. در همین ایام به تدوین «فرهنگ گیلکى» پرداخت و آن را در بیش از هفتصد صفحه آماده چاپ کرد ولی بنا به دلایلی چاپ آن به تعویق افتاد و سرانجام بعد از گذشت ده سال انتشار یافت. همچنین درباره قلاع اسماعیلیه به تحقیق پرداخت که بعد به عنوان یکى از مهمترین پژوهش‌ها درباره قلعه الموت محسوب شد. ستوده تحصیلات خود را در رشته زبان و ادبیات فارسى در دانشگاه تهران ادامه داد و سرانجام موفق به اخذ دانشنامه دکترا در ۱۳۲۴ هـ .ش شد. بعد از فارغ‌التحصیلی، به عضویت انجمن فلسفه و علوم انسانى درآمد. از ۱۳۳۵هـ .ش به دعوت فروزانفر براى تدریس جغرافیاى تاریخى به دانشکده الهیات دانشگاه تهران رفت که تا ۱۳۵۰هـ .ش این همکاری ادامه یافت. آغاز تدریس وی همزمان با اهداء و وقف کتابخانه سید محمد مشکوه به دانشگاه تهران بود. ستوده مسئولیت تحویل این کتب و راه اندازى کتابخانه مرکزى دانشگاه تهران را با مجموعه کتب کتابخانه استاد مشکوه برعهده گرفت. نخستین میکروفیلم‌هاى کتابخانه مرکزى نیز که توسط مجتبى مینوى در ۵۰۰ نسخه از ترکیه به ایران آورده شده بود، در دوران ریاست ستوده بر کتابخانه دانشگاه تهران، نظم و ترتیب یافت. از ۱۳۵۷هـ .ش در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران به تدریس کتیبه‌های اسلامی و تاریخ خطوط اسلامی در رشته باستان‌شناسی پرداخت و در پایان همین سال بازنشسته گردید. دکتر ستوده پس از بازنشستگی، غالب اوقات خود را در منطقه ییلاقی «کوشگک» در اطراف گچسر به سر می برد و به کار پژوهش، تألیف و تصحیح متون کهن مشغول است. او مجموعه‌اى از مهمترین منابع جغرافیاى تاریخى اقوام و نواحى ایران را به رشته نگارش درآورده که بیش از چهل عنوان را در بر می‌گیرد. از مهمترین آثار وی در زمینه جغرافیای محلی، مجموعه ده جلدى «از آستارا تا استرآباد» است که نخستین مجلد از این مجموعه را انجمن آثار ملى (انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کنونی) در ۱۳۴۸ هـ .ش منتشر کرد. دکتر ستوده همچنین به تدوین، بررسى و پژوهش حاشیه جنوبى دریاى خزر، خراسان، ماوراءالنهر و خوارزم پرداخته است. آثار متعددی از این استاد برجسته اعم از تألیف و تصحیح تاکنون منتشر شده است که از آن جمله می‌توان به تألیف کتاب‌های «از آستارا تا استارباد»
– برگزیده دوره ششم و بیست و ششم کتاب سال جمهوری اسلامی ایران از طرف وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی- ، «استوناوند دژ ۳۵۰۰ ساله» (با همکاری مهندس محمد مهریار و احمد کبیری)، «قلاع اسماعیلیه در رشته کوه‌های البرز»، «فرهنگ گیلکی»، «فرهنگ بهدینان»، «فرهنگ کرمانی»، «فرهنگ سمنانی» و «جغرافیاى تاریخى شمیران» (۲جلد) و تصحیح و تحشیه کتاب‌های «احیاء» خواجه  رشیدالدین فضل‌الله همدانی، «تاریخ گیلان و دیلمستان» سید ظهیرالدین مرعشی، «تاریخ مازندران» ملا شیخ علی گیلانی، «روزنامه سفر گیلان ناصرالدین شاه قاجار»، «راهنمای قطغن و بدخشان» محمد‌نادر خان تهذیب کوشگکی، «تاریخ رویان» مولانا اولیاءالله آملی، «جغرافیاى اصفهان»، «تاریخ گیلان» ملا عبدالفتاح فومنی، «تاریخ بنادر و جزایر خلیج فارس» محمد‌ابراهیم کازرونی، «تاریخ خانی» علی بن شمس‌الدین لاهیجی، «ظفرنامه خسروی»، «حدودالعالم، من المشرق الى المغرب» و «مهمانخانه بخارا» اشاره کرد. دفتر پانزدهم و شانزدهم از مجموعه پژوهش‌های ایران شناسی به «جشن نامه دکتر منوچهر ستوده» اختصاص یافت که با عنوان «ستوده نامه» به همت بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار به پاس سال‌ها خدمات علمی و فرهنگی وی منتشر شد.