بزرگداشت امام موسی صدر

بزرگداشت امام موسی صدر

تاریخ ایجاد : شنبه, ۰۵ اردیبهشت ۱۳۹۴ بزرگداشت امام موسی صدر در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد. بزرگداشت امام موسی صدر، مرجع دینی، رهبر سیاسی و مؤسس مجلس اعلای اسلامی شیعیان لبنان روز ‌شنبه ۵ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۴ در تالار اجتماعات شهید مطهری انجمن برگزار گردید. در این مراسم که با حضور شخصیت‌های علمی […]

تاریخ ایجاد :

شنبه, ۰۵ اردیبهشت ۱۳۹۴

IMG 02611

بزرگداشت امام موسی صدر در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد.

بزرگداشت امام موسی صدر، مرجع دینی، رهبر سیاسی و مؤسس مجلس اعلای اسلامی شیعیان لبنان روز ‌شنبه ۵ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۴ در تالار اجتماعات شهید مطهری انجمن برگزار گردید.
در این مراسم که با حضور شخصیت‌های علمی و فرهنگی همچون حجت‌الاسلام والمسلمین سید هادی خامنه‌ای؛ سید طاها مرقاتی؛ حجت‌الاسلام والمسلمین ابوذر بیدار، خانواده محترم امام موسی صدر و دوستداران علم و دانش برگزار شد، دکتر مهدی محقق، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی؛ دکتر علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمود دعایی، مدیر مسئول روزنامه اطلاعات؛ حجت‌الاسلام والمسلمین سید هادی خسروشاهی، استاد و پژوهشگر و مؤلف؛ مهندس چمران، رئیس شورای شهر تهران و مهندس مهدی فیروزان، مدیرعامل شهر کتاب و داماد امام موسی صدر به ایراد سخنرانی پرداختند.

IMG 0047رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی گفت: پیش از هر سخن از بزرگانی که در این مجلس حاضر شده‌اند، سپاسگزاری می‌کنم و عذر می‌خواهم از اینکه این مکان دور و کوچک برای برگزاری این مراسم بزرگداشت‌ها است. این باعث تأسف است که مسئولین این مملکت هشتاد میلیونی نتوانند جایی را فراهم کنند که دانشجویان و اساتید بتوانند اسوه‌های خود را از نزدیک ببینند و الگوی خود قرار دهند. ای کاش ما جای دیگری داشتیم و می‌توانستیم به این اهداف مقدس جامه عمل بپوشانیم.
وی در ادامه گفت: در هر حال شکرگزاریم و از همه‌ی شما که قبول زحمت فرمودید و مجلس ما را مزین نمودید، تشکر می‌کنم.
دکتر محقق ادامه داد: این مجلس چنانکه در کارت دعوت ذکر شده و در جزوه‌ای که تقدیم شما شده است، به مناسبت بزرگداشت امام موسی صدر است. امام موسی صدر نامی آشناست.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی گفت: من خود بارها به لبنان و عراق و تونس و دیگر کشورهای عربی سفر کرده‌ام. مردم این کشورها از او همواره به نیکی یاد نموده و از جایگاه او درمیان مسلمانان تعریف و تمجید کرده‌اند. ما متأسفیم که اکنون امام موسی صدر را درمیان خود نداریم و امید داریم که مسئولین مملکت در جستجو باشند تا سرنخی پیدا شود، چون نمی‌شود امام موسی صدر ناپدید شود و در مملکت ما کان لم یکن تلقی شود. این وظیفه ما و مسئولین ما است که پیگیری کرده تا سرنوشت ایشان روشن شود.
دکتر محقق ادامه داد: ایشان اهداف مقدسی داشتند، هدف ایشان نه تنها تقریب دینی و مذهبی مذاهب بود بلکه همبستگی بین ادیان در کشورهای اسلامی و دیگر کشورها نیز بود.

IMG 0026عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی ادامه داد: آن هدفی که امام راحل به آن تأکید داشتند، امام موسی صدر کسی بود که دنبال می‌کرد و به هدف خود رسیده بود، و ما نیاز داریم این هدف ادامه پیدا کند و افرادی باشند که او را اسوه و الگوی خود قرار دهند و در این جهت گامی بردارند.
دکتر مهدی محقق افزود: خاطراتی که از امام موسی صدر در یاد دارم مربوط شصت تا هفتاد سال پیش است.
وی گفت: مرحوم سیدصدرالدین صدر، پدر امام موسی، از مراجع بزرگ تقلید در دهه‌های سی و چهل بودند که در آن زمان با مرحومان آیات عظام حاج حسین بروجردی و سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی و سید محمد حجت کوه‌کمره‌ای چهار مرجع بزرگ شیعه به شمار می‌آمدند.
عضو پیوسته‌ی فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: من برای نخستین بار در سال ۱۳۲۴ که مرحوم پدرم به دعوت آیت‌الله بروجردی برای سخنرانی و منبر به قم دعوت شده بودند، به دیدن مرحوم صدر نایل شدم. آثار بزرگی و جلالت در سیرت و سیمای آن فقیه بزرگ کاملاً آشکار بود که عالم و عامی را به خود جذب می‌کرد. این دیداری بود با مرحوم صدر بزرگ که حقیقتاً صدر بود.

فِی المهَدِ ینطقُ عنْ سعادۀِ جدّه                   أَثَرُ النّجابۀِ ساطِعُ البرهان

وی گفت: این صورت و سیرت موروثی توأم با علم و ادب اکتسابی، آقاموسی را فردی کامل و دوست‌داشتنی ساخته بود که در هر جا که بود مسلمان و غیرمسلمان را به خود جذب می‌کرد.

IMG 0036رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی افزود: در سال ۱۳۲۷ که من پس از یک سال درس حوزوی، از مشهد به تهران برگشته بودم و خود را آماده‌ی ورود به دانشگاه تهران می‌کردم که با دو شخصیت طالب علم جوان آشنا شدم که آن دو نیز قصد ورود به دانشگاه داشتند. آن دو امام موسی صدر و شهید سیدمحمد بهشتی بودند. پیش از آن در مدرسه سپهسالار قدیم با مرحوم سیدمحمدرضا علوی تهرانی آشنا شده بودم که علاوه بر هم‌درس بودن در فقه و اصول، او نیز قصد ورود به دانشگاه داشت و ما چهار نفر با هم تبادل کتاب و جزوات درسی می‌کردیم. شکی نبود که برای ما چهار تن که بُن‌مایه‌ی قوی در دروس حوزوی داشتیم، آزمون ورودی دانشگاه بسیار سهل و آسان بود. از این روی، آقای صدر و علوی به آسانی وارد دانشکده حقوق و من و بهشتی وارد دانشکده علوم معقول و منقول شدیم و در مدت سه سال دانشگاه فقط در امتحان آخر سال شرکت می‌کردیم.
وی در ادامه گفت: در آن زمان اگر طلاب حوزه به قصد اخذ مدرک وارد دانشگاه می‌شدند چنین به نظر می‌آمد که آنان علم و طالب علمی را می‌خواهند رها کنند و به کارمندی ادارات بپیوندند، در حالی که اهداف ما چهار تن بالاتر از این حرف‌ها بود. ما در حقیقت فضای حوزه را تنگ احساس می‌کردیم و کوشش و هدف ما این بود که دایره‌ی وسیع‌تری برای خود جستجو کنیم.

دکتر محقق افزود: هدف امام موسی صدر این بود که بتواند در کشورهای اسلامی، به ویژه عربی، نفوذ پیدا کند و تفرقه و اختلاف را از میان مسلمانان برطرف سازد تا هیچ نیرویی نتواند حق آنان را غصب کند و آنان را مورد آزار و اذیت قرار دهد.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی گفت: هدف شهید بهشتی این بود که بتواند اسلام را در خارج از ایران معرفی کند. او با مقامی که در مسجد اسلامی هامبورگ آلمان پیدا کرد، توفیقات چشم‌گیری در این زمینه کسب کرد.
وی ادامه داد: هدف مرحوم علوی این بود که بتواند نسل جوان، به ویژه دانشجویان را، به طرف مسجد بکشاند و آنان را با حقایق اسلامی آشنا سازد و او در مسجد امیرالمؤمنین (ع)، که امامت آنجا را به عهده داشت، به این هدف رسید.

IMG 0033دکتر محقق گفت: هدف من هم این بود که در دانشگاه‌های اروپا و امریکا جای پایی برای تدریس پیدا کنم که علوم اسلامی را در آن دیار تدریس نمایم و آنان را با ارزش‌های علمی و فلسفی دانشمندان چند قرن اخیر آشنا سازم. خوشبختانه، من هم با تدریس در دانشگاه لندن انگلستان و مک گیل کانادا و ترجمه‌ی شرح منظومه سبزواری که در نیویورک چاپ شد، به هدف خود رسیدم.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ادامه داد: امام موسی صدر از موالید سال ۱۳۰۷، در قم تحصیلات حوزوی را در عنفوان جوانی در همان شهر طی کرد. او از استادان مبرّز ادب عربی و فقه و اصول و فلسفه و منطق و کلام بهره‌مند شد و دروس جدید را نیز همپایه با علوم حوزوی به اتمام رسانید. او در دوره‌ی تحصیلات دانشگاهی موفق شد قوانین مدوّنه را که از دیار غرب در برنامه‌ی دانشکده حقوق وارد شده بود، با مبانی فقه شیعی به ویژه اصول فقه تطبیق دهد.
وی افزود: او در عین حال توجه خود را به مسائل و حوادث جدید که در کشورهای اسلامی رخ می‌داد، معطوف داشت؛ به ویژه مسأله‌ی فلسطین و اشغال سرزمین‌های آن دیار، از دغدغه‌های او بود.

IMG 0093سخنران دیگر این مراسم دکتر علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بود. وی گفت: از انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و دکتر محقق برای برگزاری بزرگداشت و معرفی امام موسی صدر تشکر می‌کنم. من حرف تازه‌ای ندارم، زیرا شما وضعیت خانوادگی و مراتب علمی و فقهی ایشان را به خوبی می‌شناسید.
دکتر جنتی گفت: ایشان از خانواده‌ی علم و فقاهت هستند و آگاه به زمان و آگاه به فقه زمان و در فقه از نادره ها بوده‌اند که حرف‌های زیادی در این زمینه هست. آشنایی من با ایشان به اوایل سال ۵۴ در لبنان بر می‌گردد. شرایط شیعیان لبنان قبل از ورود امام موسی صدر ابتدا به واسطه حضور مسیحیان بعد از خروج فرانسوی ها در سال ۱۹۳۴ که همه چیز را به دست گرفته بودند و سپس اهل سنت وضعیت نامناسبی بود.
وی افزود: در آن زمان ضعیف‌ترین قشر شیعیان بودند که بیشتر بخش‌های کم اهمیت نهادهای دولتی را به شیعیان می دادند.

IMG 0096جنتی ادامه داد: امام موسی صدر با ورود به لبنان به شیعیان آنجا هویت بخشید و به تأسیس مجلس شورای شیعیان در بعلبک و… اقدام کرد که در واقع این مجلس محل تجمع شیعیان و همچنین آغاز هویت بخشی به شیعیان لبنان شد.
دکتر جنتی گفت:امام موسی صدر در جهت آموزش و کارآموزی فرزندان شیعه نیز گام‌های مهم و مؤثری برداشت که تا امروز ادامه دارد. اقدامات ثمر بخش و پر اهمیتی که باعث قدرت شیعیان شد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: بنده در ایام عید امسال به شهر ثور رفتم که خواهر امام موسی صدر در آنجا مدیریت می‌کنند که صدها نفر در آنجا آموزش می بینند. جالب توجه است که بدانید شهید چمران به عشق امام موسی صدر به لبنان آمد. حرکت المحرومین در جهت حمایت از شیعیان محروم در همه جای لبنان ایجاد و باعث شد که شیعیان در همه جای لبنان احساس کنند که قدرت پیدا کرده‌اند.
وزیر ارشاد گفت: محبوبیت امام موسی صدر فقط در بین شیعه نبود بلکه در بین اهل سنت و مسیحیان و اهالی فرهنگ و علما و دانشگاهیان نیز محبوبیت داشت. شخصیت ایشان طوری بود هنگامی که سفرای غربی و شرقی با ایشان ملاقات می‌کردند به راحتی نظراتشان را با ایشان در میان می‌گذاشتند.

IMG 0120جنتی با اشاره به تأسیس جنبش امل برای مبارزه با اسرائیل گفت: من در اولین دوره‌ای که جنبش امل توسط فلسطینی‌ها آموزش داده شد (در تابستان ۵۴) شاهد بودم که چون آموزش‌های آنان با مین واقعی بود و به دلیل نبودن مین آموزشی تعدادی از جوانان فلسطینی چگونه کشته و زخمی شدند. بعدها که جنگ داخلی لبنان شروع شد و گروه‌های مارکسیستی، شیعیان را برای تأمین مایحتاج اولیه آنان از قبیل روغن، آرد و لباس جذب می‌کردند، امام موسی صدر جوانان را چگونه نجات داد و با مکتب شیعی آشنا کرد که در برابر همین گروه‌های مارکسیستی مبارزه و مقاومت کنند. این آموزش‌های نظامی بعدها در برابر اسرائیل بسیار تأثیرگذار بود. به عبارت دیگر اگر قدرت شیعیان امروز در لبنان و حتی انصارالله به حدی رسیده است که اسرائیل به هیچ وجه نخواهد توانست جنوب لبنان را اشغال کند این امر مرهون تلاش‌های امام موسی صدر است. در حالی که شاهد هستید که به راحتی کشورهای حاشیه مانند کویت را اشغال می‌کند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: این بسترسازی برای نجات از محرومیت در لبنان در اثر فعالیت‌های امام موسی صدر بود.
جنتی در بخش دیگری از سخنان خود به حمایت امام موسی از مبارزان ایرانی پرداخت و گفت: ما با شهید منتظری در سال ۵۴ به لبنان رفتیم. انشعابات مارکسیستی بین افراد و گروه‌ها باعث شد که ما هم روانه‌ی خارج از ایران شویم. مأمن و پناهگاه همه‌ی ما در آن زمان امام موسی صدر بود و اگر ایشان نبود نه می‌توانستیم در لبنان بمانیم و نه در سوریه.
وی گفت: اوایل خرداد ۵۴ یا ۵۵ آقای هاشمی رفسنجانی در لبنان ما را به امام موسی صدر معرفی کرد و ایشان هم از هیچ کمکی به ما دریغ نکرد. برای ما اجازه اقامت گرفتند، با حافظ اسد صحبت کردند که به ما مبارزین ایرانی اجازه اقامت دادند و در اثر کمک‌های مادی و معنوی ایشان که خیلی هم زیاد و تاثیرگذار بود، ما توانستیم در لبنان و سوریه ماندگار شویم. امام موسی صدر در سال ۵۰ به ایران آمده بودند و با شاه ملاقات داشتند که بعدها شهید بهشتی درباره‌ی این ملاقات به نقل از امام موسی صدر گفتند: امام موسی به ایران آمد و به دلیل اهمیت شخصیتی که داشت می‌خواست با شاه صحبت کنند. شهید بهشتی از ایشان خواستند در دیدار با شاه در مورد آقایان حنیف زادگان و… که زندانیان سیاسی در آن زمان بودند صحبت کنند چه بسا در مورد آزادی آنان تأثیر داشته باشند. امام موسی صدر درباره‌ی این مطلب در دیدار با شاه به من گفتند: وقتی این صحبت را با شاه درمیان گذاشتم منتظر شدم و دقت کردم که ببینم واکنش صورت او به این حرف چیست که متوجه شدم چهره‌ی شاه برافروخته شد و تعجب کرد.

IMG 0107دکتر جنتی افزود: حمایت امام موسی صدر از شیعیان لبنان و فلسطین و صحبت‌های او با قذافی باعث شد که قذافی گروه های قابل توجهی به امام موسی صدر بدهد، البته قذافی خبر نداشت که این پولهای او برای شیعیان هزینه می‌شود که بعد از این که از این امر اطلاع پیدا کرد و قذافی از امام موسی صدر دعوت نمود که به لیبی برود و بعد از آن دعوت، این وضعیت ناپدید شدن ایشان پیش آمد.
وزیر ارشاد در پایان با ذکر این نکته که امام موسی صدر حق عظیمی بر گردن شیعیان لبنان و فلسطین و سوریه و… دارند، گفت: امیدواریم خدا ایشان را نجات دهد و به ما برگرداند و ما بتوانیم راهی را که ایشان گشوده، ادامه دهیم.

IMG 0074حجت‌الاسلام والمسلمین سید هادی خسروشاهی، استاد و پژوهشگر و مؤلف درباره امام موسی صدر و آشنایی خود با ایشان چند خاطره را بازگو کرد. وی در یکی از خاطراتش گفت: یک بار در بیروت همراه ایشان به دانشکده‌ای رفتیم که مربوط به بزرگان کلیسا بود و چند صد نفر از مردان و زنان و دختران اغلب بی‌حجاب در آن حضور داشتند و امام موسی صدر حدود یک ساعت برای آنان سخنرانی کرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین سید هادی خسروشاهی گفت: چند سال بعد در الجزایر به مدرسه دخترانه‌ای رفت که توسط مبشران مسیحی فرانسوی ایجاد شده بود البته من به عنوان یک طلبه قم ناآشنا با شرایط روز در جوامع دیگر و با باورهای خود این مسأله را طرح کردم که چرا ایشان در این قبیل محافل مسیحی شرکت می‌کنند و امام درباره این موارد به من می‌گفت: سید عزیز اگر من و شما با اینها سخن نگوییم پس حقایق اسلام را چه کسی با آنها مطرح کند.

IMG 0156مهندس چمران، رئیس شورای شهر تهران سخنران دیگر این مراسم گفت: عزت بخشیدن به شیعیان لبنان هدف ایشان بود لبنانی که از قول شهید دکتر چمران می‌شنیدم که می‌گفت؛ ارتش اسرائیل ادعا می‌کند ما برای گرفتن لبنان کافی است فقط ارتش دختران خود را بفرستیم و امروزه ارتش لبنان چنین مجهز شده است. بعد از حرکت المحرومین، لبنان در کمال فقر و ناداری مسلح شد. هر کشور عربی برای خودش در لبنان حزبی داشت. مصری‌ها، لیبیایی‌ها و عربستان سعودی حتی روسیه، چین، آلبانی احزاب لبنانی و فلسطینی داشتند و شیعیان حامی نداشتند.
حرکت امام موسی صدر پس از انقلاب اسلامی ایران دوصد چندان جان گرفت.

IMG 0212سپس مهندس فیروزان مدیرعامل شهر کتاب و خواهرزاده امام موسی صدر گفت: مهم‌ترین ویژگی‌ امام که او را از دیگر مصلحان دینی متمایز می‌کند، تفاوت نگاه او به انسان بود. او معتقد بود انسان کرامت ذاتی دارد. امام موسی صدر برای انسان دل می‌سوزاند چون او کرامت انسانی داشت، او هیچ مسأله‌ای را بر این کرامت در بیان یک نکته فقهی ارجح نمی‌دانست.
امام موسی صدر معتقد بود بدگمانی به انسان سوءظن به خداوند است، انسان مورد نظر امام، چنان شایستگی و کرامت دارد که مثلاً در حوزه اقتصاد وضیعتش بر دیگر مسائل اقتصاد مقدم است. در حیطه سیاست و اجتماع آزادی‌اش و صاحب اختیار بودنش بر دیگر مسائل مقدم است. او مثلاً می‌گوید چرا تهمت بد است؟ چون تهمت باعث می‌شود که اجتماع نسبت به من به تدریج بی‌اعتماد شود و بر این اساس توانایی‌های من مهجور بماند، بر پایه سخن مشهور و حدیث معروف که تهمت زدن و سلب آبرو مانند کشتن انسان است یعنی اینکه وقتی تهمت می‌زنید، در واقع انسان را از اجتماع و اجتماع را از انسان سلب می‌کنید.

در ادامه این مراسم لوح تقدیر انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به بانو حورا صدر فرزند گرامی امام موسی صدر اهدا شد.