بازدید رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی از فردوسی‌سرای ایران

دکتر مهدی محقق رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی همراه با همکاران خود دکتر نادره جلالی و آقای بهمن اکبری نوری روز چهارشنبه ۱۲آذرماه ۱۳۹۳ از فردوسی‌سرای ایران در محله نظام‌آباد تهران بازدید کرد و با استاد امیر صادقی شاهنامه‌خوان، شاهنامه‌پژوه و روایتگر شاهنامه فردوسی به گفتگو پرداخت.

دکتر مهدی محقق، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی  گفت: فردوسی به رغم تأثیر‌گذاری بسیار در دفاع از فرهنگ و ادب پارسی ولی هم در زمان حیات خود و هم بعد از آن مظلوم بوده و به وی جفا شده است و کوته‌نظرانی که نمی‌توانستند ابعاد شخصیتی و منش این شاعر را درک کنند، همواره در طول تاریخ اتهامات ناروایی را به او نسبت داده‌اند.
وی  ادامه داد: دشمنان فردوسی به دلیل عشق و علاقه او به امیرالمومنین(ع) و خاندان رسالت به او تهمت معتزلی بودن و رافضی بودن زدند و کاری کردند که تا صدها سال پس از مرگ فردوسی مظلومیت این شاعر بلندآوازه ادامه داشته باشد.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی خاطرنشان کرد: عده‌ای پیدا شدند که فردوسی را به ترویج گبرکی که مذهب ایرانیان باستان بود متهم کردند و او را کافر خواندند. در حالی که طبق مطالعات، به ما ثابت می‌شود که ایرانیان باستان موحد و یکتاپرست بوده‌اند.
عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی تصریح کرد: انسانیت، شرافت،مناعت طبع، راستی و درستی در شاهنامه فردوسی موج می‌زند و این اثر سرشار از درسهای حکمت‌آموز برای جامعه است.دانشجویان و دانش‌پژوهان امروز باید بدانند که خراسان سرزمین فکر و حکمت و فلسفه است و همواره اساتید بزرگ و علمای صاحب‌نامی از آن پا به عرصه گیتی نهاده‌اند و تاریخ را متوجه خود ساخته‌اند.
دکتر محقق گفت: فردوسی شاعر بزرگ ایران قدرش مجهول است و این نسل جوان است که باید در مورد آن تحقیق کند.
وی اظهار کرد: دانشگاه‌ها اینگونه نباید باشند که اساتید فقط به‌ دنبال تدریس بروند، در این صورت علم چگونه کیفیت و ارتقاء پیدا می‌کند.
دکتر محقق با بیان اینکه تا چه زمانی باید متون ما را نویسندگان فرنگی تصحیح کنند، یادآور شد: فرهنگ را باید خودمان شناسایی و تحقیق کنیم .
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی یادآور شد: زمانی فرهنگ اسلامی از شهرهای ایران همچون جوین، اسفراین و توس صادر می‌شد. مردم ایران از نسل همان بزرگانی هستندکه تمام علوم اسلامی بوسیله آنان پایه‌گذاری شده است.
عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه اظهار داشت:  از میان ملت‌های جهان کمتر ملتی مثل ایرانیان دارای سابقه پر بار ادبی و آثار مختلف و دل انگیزی به سبک‌های گوناگون است. از قدیمی‌ترین اثر ادبی این مرزو بوم، یعنی گاتاهای زرتشت تا جدیدترین آثار جان‌بخش پارسی، همه جا و همیشه پرتو روح خلاق و اندیشه تابناک ایرانی آشکار و هویداست. شاهنامه فردوسی از میان این آثار بی شمار، نه تنها در زمره زیباترین آثار ایرانیان است، بلکه در ردیف بهترین شاهکارهای ادبی و اندیشه جهان نیز به شمار می رود.
وی افزود: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کتاب النقض مرحوم محدث ارموی  را به چاپ رساند که در آن مناظره بین شیعه و سنی بیان شده است و در بخشی از آن آمده است که یک سنی مغرض می‌گوید که شیعه‌ها حج‌شان را در مشهدالرضا انجام می‌دهند. و هنوز هم در بعضی کشورهای عربی همین طرز تفکر وجود دارد.
دکتر محقق در ادامه گفت: در این کتاب، مؤلف، فردوسی را حجت موجه مذهب تشیع معرفی می‌کند و می‌گوید فردوسی ارادت به خاندان پیغمبر داشته است و در تشیع متعصب بوده است.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی درباره عفت کلام فردوسی نیز  افزود : کسی مانند فردوسی زبان با عفت دارد. مثلا آنجا که می‌خواهد توصیف یک زن را کند، می‌گوید:

سیه نرگسانت پر از شرم باد                         رخانت همیشه پر آذرم باد

دکتر محقق گفت: در سخن فردوسی اعجاز بسیاری است. برای مثال در جنگ میان رستم و اسفندیار می‌گوید:

     ببینیم تا اسب اسفندیار                             سوی آخور آید همی بی سوار
وگر  باره رستم جنگ‌جوی                         به ایوان نهد بی‌خداوند روی

دکتر امیر صادقی نیز درباره اهمیت روایتگران شاهنامه گفت: علاوه بر تحقیقات و آثار ارزنده ادیبان ایران‌زمین در خصوص شاهنامه که مقالات و کتاب‌های ماندگاری تألیف کرده‌اند، تلاش مستمر  برای گسترش شاهنامه‌خوانی در میان مردم که با همت روایتگران شاهنامه پیگیری شده، نقش تعیین‌کننده‌ای داشته است. در طول تاریخ هر دو گروه، یعنی شاهنامه‌پژوهان و روایتگران شاهنامه، با عشق کار کرده‌اند و این مهمترین ویژگی آنان است. در واقع این دو گروه کار یکدیگر را تکمیل کرده‌اند و شاهنامه را به میان مردم آورده‌اند.
وی افزود: در جهان امروز  جایگاه و ارزش فرهیختگانی که با تحقیق و پژوهش درباره علم و ادب و فرهنگ ایران‌زمین یاد و خاطره و میراث فرهنگی و ادبی ما را معرفی می‌کنند، بسیار والا است؛ زیرا در برابر خدماتی که انجام می‌دهند در انتظار پاداش و صله نیستند بلکه این اقدامات را عمدتاً بی‌چشمداشت و با عشق انجام می‌دهند. من نیز به عنوان روایتگر شاهنامه با عشق و علاقه فراوان به حکیم توس، فردوسی بزرگ، لحظه‌ای از یاد آن بزرگمرد و وطن‌دوست واقعی غافل نیستم .
مؤسس فردوسی سرای ایران در ادامه گفت: من پیوسته با این عشق زندگی کرده و زندگی خود را به حکیم توس پیوند زده‌ام و بدون هیچ‌گونه منفعت شخصی و استفاده از هیچ امتیازی، فردوسی سرای ایران را تأسیس و ادره می‌کنم.
دکتر صادقی هدف خود را از تأسیس فردوسی سرای ایران آشنایی نسل جوان امروز با پیشینه غنی فرهنگ و تمدنی خود عنوان کرد و گفت: من همواره کوشیدم در سفرهایی که به نقاط مختلف جهان از جمله تاجیکستان، آلمان، آمریکا، هند و… داشته‌ام، این نکته را به ایرانیان خارج از کشور گوشزد کنم که هرگز وطن، فرهنگ و اعتبار جهانی خود را فراموش نکنند و‌ بکوشند تا هر چه بیشتر ایرانی بمانند و این فرهنگ کهن را به دیگر ممالک جهان معرفی کنند. همچنین تلاش کرده‌ام هنر شاهنامه‌خوانی را به فارسی‌زبانان نشان داده و ارزش‌های فرهنگ ایرانی را که در رأس آن صلح‌دوستی و نوع‌دوستی است به همگان معرفی کنم.
این شاهنامه‌پژوه فردوسی درباره این که حکیم ابوالقاسم فردوسی تک و تنها به رزم حاکم وقت سلطان محمود رفت  تا از حریم مولایمان علی علیه السلام دفاع کند، گفت :

من از مهر این هر دو شه نگذرم                         اگر تیغ شه بگذرد بر سرم

     مرا غمز کردند کان بد سخن                         به مهر نبی و علی شد کهن
هر آن کس که در دلش کین علی‌ست                         ازو خوار تر در جهان گونه کیست
منم بنده هر دو تا رستخیز                         اگر شه کند پیکرم ریزریز
من از مهر این هر دو شه نگذرم                         اگر تیغ شه بگذرد بر سرم
نباشد جز از بی پدر دشمنش                         که یزدان بسوزد به آتش تنش
منم بنده اهل بیت نبی                         ستاینده خاک پای وصی
مرا سهم دادی که در پای پیل                         تنت را بسایم چو دریای نیل
نترسم که دارم ز روشندلی                         به دل مهر جان نبی و علی

روایتگر شاهنامه در ادامه با تأکید بر این که  فرهنگ و تمدن ایرانی سرشار از داستان‌ها و شخصیت‌های جذاب است اما در کتاب‌های درسی و بویژه سریال‌های کارتونی تلویزیون ما خبری از آنها نیست، اظهار داشت: با توجه به اهمیت تعلیم و تربیت و تأثیر زیادی که در دوره کودکی و نوجوانی دارد، چرا مسئولان فرهنگی، فیلمسازان، هنرمندان و نویسندگان به میراث فرهنگی و ادبی و متون کهن توجه کافی ندارند و آثار خود را با الهام از آنها ارائه نمی‌کنند؟ و به جای نمایش تولیدات تلویزیونی و سینمایی خارجی و شخصیت‌هایی نظیر سوپرمن، مرد عنکبوتی و… با نگاه به تاریخ ایران و شخصیت‌هایی نظیر رستم، سهراب، گردآفرید، سیاوش، ایرج، فریدون و… کودکان و نوجوانان خود را –که فردای کشور را رقم می‌زنند- با فرهنگ شاهنامه آشنا نمی‌کنند.
دکتر امیرصادقی نیز شاهنامه فردوسی را اثری سترگ خواند و گفت: شاهنامه راه چگونه زندگی کردن را به ما می‌آموزد، به ما که زاده سرزمین او هستیم.
وی گفت: در غرب قهرمان‌های خود را بسیار ستایش و به روش‌های مختلف آنان را به نسل‌های دیگر معرفی می‌کنند نظیر داستان‌های رابین‌هود ولی در این جا ما با داشتن قهرمانان و پهلوانانی نظیر رستم و با ادبیات و داستان‌هایی غنی، آنگونه که باید به معرفی آنان بپردازیم، تلاش نمی‌کنیم .
استاد صادقی شاهنامه حکیم توس را گنجینه خرد و دانایی برشمرد که  سراسر آن درس انسانیت و اخلاق و فضیلت است و گفت: فردوسی  در جای جای شاهنامه‌، انسان را به خداپرستی دعوت کرده، آن را نشانه خردمندی و یگانه راه سعادت می‌داند. او خداپرستی توحیدگراست و از شرک سخت گریزان:

خداوند کیوان و گردان سپهر                         خداوند ناهید و رخشنده مهر
سخن هیچ بهتر ز توحید نیست                         به ناگفتن و گفتن‌، ایزد یکی‌ست

این شاهنامه‌پژوه افزود: می‌گویند آخر شاهنامه خوش است. اما آخر شاهنامه پر از غم است، غم کشته شدن سهراب به دست رستم،کشته شدن سیاوش،کشته شدن رستم به دست نابرادری‌اش شغاد و سرانجام مرگ غم‌انگیز فردوسی. اما ما باید از شاهنامه درس عبرت بگیریم زیرا وجود آن برای ما خوش است اگرچه برای قهرمانانش خوش نبود.

در پایان این دیدار دکتر امیر صادقی لوح تقدیری به دکتر مهدی محقق و دکتر  نادره جلالی اهداء کرد.

گزارش تصویری