ایتالیایی‌ها ادبیات ایران را با حافظ، مولانا و سعدی می‌شناسند

کارلو چرتی می‌گوید: مردم ایتالیا، بیشتر با ادبیات کلاسیک ایران آشنا هستند. مولانای رومی، حافظ و سعدی شاعران و ادبیانی هستند که مردم ما بیشتر با‌ آن‌ها آشنایند. بنابراین آشنایی با ادبیات معاصر ایران در ایتالیا کمتر است.

پروفسور کارلو ج. چرِتی ایران‌شناس دانشگاه اسپینزای شهر رم و رایزن فرهنگی سفارت ایتالیا در ایران است. زبان میانه ایران، تاریخ پارت‌ها، ساسانیان و همچنین تاریخ دینی مردم ایران زمینه‌های مطالعاتی او هستند.

برگزاری برنامه‌های هفته «صد سال فرهنگ ایتالیا» در مراکز فرهنگی و دانشگاه‌های شهر تهران، بهانه‌ای شد تا با چرتی گفتگوی کوتاهی درباره فرهنگ و ادبیات ایران و ایتالیا داشته باشیم. گفتگو با این محقق و ایران‌شناس بدون حضور مترجم و به زبان فارسی انجام شد. یکی از نکات جالبی که در گفتگو با چرتی جلب توجه می‌کند، آشنایی زیادش با فرهنگ و زبان امروزی مردم ایران است. او حین گفتگو از اصطلاحات امروزی و عامیانه فارسی بهره می‌گیرد و هنگامی که صحبت از برگزاری برنامه‌های فرهنگی می‌شود، از لفظ «ان‌شا‌الله» استفاده می‌کند. متن این گفتگو در ادامه می‌آید:

 آقای چرتی! با توجه به برنامه‌هایی که در این هفته در زمینه شناخت فرهنگ ایتالیا در ایران برگزار می‌شود، آیا برنامه‌های متقابلی هم برای شناخت فرهنگ ایران به مردم ایتالیا در کشور شما برگزار می‌شود؟

شرایط فعلی را نمی‌دانم و اطلاع دقیق ندارم ولی قرار است دو ماه دیگر یک برنامه درباره میراث فرهنگی ایران در یکی از دانشگاه‌های ایتالیا برگزار شود. این برنامه با همکاری رایزنی فرهنگی ایران انجام خواهد شد.

آشنایی مردم ایتالیا از ادبیات فارسی تا چه حدی است؟ مردم شما کدام نویسندگان ما را بیشتر می‌شناسند؟

به نظر من مردم ایتالیا، بیشتر با ادبیات کلاسیک ایران آشنا هستند. مولانای رومی، حافظ و سعدی شاعران و ادبیانی هستند که مردم ما بیشتر با‌ آن‌ها آشنا هستند. آشنایی با ادبیات معاصر ایران در ایتالیا نسبت به ادبیات کلاسیکش کمتر است. البته چند سالی است که نشر سی و سه پل در فلورانس، به ترجمه آثار جدید معاصر ادبیات فارسی مبادرت دارد و تجربه‌های جدید ادبیات معاصر فارسی را به مردم ایتالیا معرف می‌کند. تخصص اصلی این ناشر، ترجمه و انتشار آثار نوین ادبیات فارسی است اما خبر دارم که رمان «کلنل» یا سرهنگ نوشته محمود دولت‌آبادی چندی است که توسط یک ناشر دیگر در ایتالیا چاپ شده است.

یعنی مردم ایتالیا از نویسندگان ادبیات معاصر و رمان‌نویسان ایرانی، شناخت چندانی ندارند؟

خب علاوه بر نویسندگان جدیدی که آثارشان در حال ترجمه است، سال‌ها پیش آثاری از صادق هدایت هم در کشور ما ترجمه شده و هدایت، یک نویسنده ایرانی شناخته‌شده‌ در کشور ماست. اما دیگر نویسندگان مطرح معاصر ایرانی مانند جلال آل احمد، به نسبت، کمتر شناخته شده هستند.

از برنامه‌های مشترک ادبی بین ایران و ایتالیا خبر تازه‌ای دارید؟

برای سال آینده یک برنامه مشترک با مدیران فرهنگی ایران در ایتالیا، خواهیم داشت که بررسی آثار و اشتراکات دانته، سنایی و عطار خواهد بود.

البته این برنامه هم به ادبیات کلاسیک ایران بازمی‌گردد. بنابراین فعلا برنامه‌ و نشست‌های ادبی درباره ادبیات معاصر ایران در ایتالیا برگزار نمی‌شود.

اطلاع دقیقی از برنامه‌های مربوط به ادبیات معاصر فارسی ندارم. اما فکر می‌کنم در دانشگاه بولونیا کارها و طرح‌هایی در دست انجام است. البته این برنامه‌ریزی‌ها و طرح‌ها، تحت اختیار من نیستند و من نمی‌توانم درباره‌شان پاسخگو باشم.

به نظرتان مردم ایران، چقدر با ادبیات دیگر کشورها آشنا هستند؟

آن‌طور که در فروشگاه‌های خیابان انقلاب و دیگر کتابفروشی‌های تهران می‌بینم، آثار مهم‌ترین نویسنده‌های جهان به فارسی ترجمه شده‌اند و مردم شما آن‌ها را می‌شناسند. یعنی آثار مهم و مطرح ادبیات جهان را می‌توان در کتابفروشی‌های شهری مانند تهران پیدا کرد و به راحتی تهیه کرد.

شما کتاب‌های فارسی خود را از راسته انقلاب و کریم‌خان تهیه می‌کنید؟

بله من زیاد به خیابان‌های انقلاب و کریم‌خان می‌روم و به کتابفروشی‌هایشان سر می‌زنم.

به نظر برای مخاطبان ایرانی بسیار جالب باشد که شما هم زیاد به این دو منطقه عمومی می‌روید. در حالی که می‌توانید کتاب‌های مورد نظرتان را از طریق پست یا هر راه آسان‌تر دیگری تهیه کنید.

دلیلش این است که من ایران‌شناس هستم. بنابراین به اقتضای علاقه و شغلم زیاد به این اماکن می‌روم و در آن‌‌ها قدم می‌زنم. به علاوه، از این طریق یعنی این از راه شناسایی کتاب‌هایی که بیشتر خوانده می‌شوند، می‌توان مردم یک جامعه را بهتر شناخت