آئین بزرگداشت مرحوم دکتر منوچهر ستوده، ایران‌شناس، جغرافیدان کتابشناس و نسخه‌شناس شامگاه سه‌شنبه(چهارم خرداد‌ماه۱۳۹۵) در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. ‌

آئین بزرگداشت مرحوم دکتر منوچهر ستوده، ایران‌شناس، جغرافیدان کتابشناس و نسخه‌شناس شامگاه سه‌شنبه(چهارم خرداد‌ماه) با حضور دکتر مهدی محقق، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی،‌ دکتر احمد مسجد‌جامعی، عضو شورای شهر تهران و حجت‌الاسلام محمود دعائی،‌ مدیرمسئول موسسه اطلاعات، محمد‌تقی رهنمایی، احمد اقتداری و علی امیری در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. ‌

دکتر محقق، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در این آئین با اشاره به دوستی خود با  مرحوم ستوده اظهار کرد: سابقه دوستی و همکاری من با مرحوم ستوده به ۶۳ سال پیش بر‌می‌گردد. ما یکدیگر را یافتیم و علایق مشترکمان مانند تاریخ، تمدن و زبان فارسی را با یکدیگر در میان گذاشتیم. وظیفه اولیاء کشور است تا بزرگان را گرامی ‌بدارند. انجمن آثار و مفاخر فرهنگی از آغازگران این حرکت است. معتقدم باید پیش از مرگ دانشمندان به یاد نکوداشت آن‌ها بود.
وی افزود: ستوده سال ۱۳۳۲ در دبیرستان البرز انگلیسی تدریس می‌کرد و کتابی نیز با موضوع روش تدریس زبان به خارجی‌ها تالیف کرده بود که در زمان حضورم در دانشگاه لندن از این منبع به‌عنوان راهنما استفاده می‌کردم. مرحوم ستوده را می‌توان از جنبه‌های مختلفی شناخت. به‌عنوان نمونه وی به سیر و سفر، کشف گوشه گوشه ایران علاقه‌مند بود. ۱۲ عنوان از آثار وی در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی مانند «از آستارا تا آستارباد» به چاپ رسیده است. از کتاب «قلاع اسماعیلیه» مرحوم ستوده در جریان تحقیقاتم درباره اسماعیلیه استفاده کردم. کنجکاوی وی در کشف نقاط مختلف ایران قابل ستایش است.
دکتر محقق با اشاره به فرهنگ و جایگاه سفرنامه‌نویسی در ایران و اسلام اظهار کرد: علاقه‌ به ورزش از دیگر ویژگی‌های مرحوم ستوده بود البته در کمتر دانشمندی این میزان توجه به مقوله ورزش وجود دارد. وی هیچگاه خود را مسن نشان نداد.

دکتر احمد مسجد‌جامعی، عضو شورای شهر تهران گفت: مرحوم ستوده تاریخ شفاهی را مستند‌وار ارائه کرد. اطلاعات گسترده‌ای را به دنبال هم صحبتی با دهقان و کشاورز و کد‌خدا به دست می‌آورد که درکتاب‌ها یافت نمی‌شود؛ به‌عبارت دیگر وی تولید‌کننده اطلاعات بود. مرحوم ستوده حتی اطلاعات آماری را خود به دست می‌آورد. اطلاعاتی که ستوده ارائه می‌کند به دلیل تازه بودن موجب دانش‌افزایی می‌شود.
وی ادامه داد: مطالعات ستوده متفاوت و متواضعانه و به‌عبارت دیگر علم وی ناشی از سلوک است؛ سلوکی که در جامعه ما دچار آسیب شده است. افرادی مانند ستوده و دهخدا به دنبال نام و نشان نبودند و دانایی را ارزشمند می‌دانستند. در دورانی زندگی می‌‌کنیم که مدرک به جای علم موضوعیت پیدا کرده است.

این فعال فرهنگی همچنین در این مراسم پیشنهاد کرد خانه موزه ستوده تاسیس شود.

حجت‌الاسلام محمود دعائی،‌ مدیرمسئول موسسه اطلاعات با قرائت متنی با عنوان «دانشمندی که ستوده بود» ادامه داد: ستوده با تلاش‌های علمی خود آبرو به ارمغان آورد. وی وجب به وجب ایران را پیمود و مانند راهب خستگی نا‌پذیر دیر ایران‌شناسی بود. ستوده مانند مرحوم ایرج افشار از مفاخر معاصر ایران است. وی فرش عافیت را کنار زد و بر گلیم سخت‌کوشی نشست. افتخار نکردن به آثار مرحوم منوچهر ستوده ناسپاسی است.
وی با اشاره به مصرعی از شعر مرحوم ستوده «خون است دلم برای ایران» اظهار کرد: ستوده به تکلیف خود به نیکی عمل کرد. تجلیل از وی ادای کمترین حق است و البته وی از تجلیل بی‌نیاز است.

محمد‌تقی رهنمایی، از دوستان مرحوم ستوده ضمن بیان خاطراتی از وی گفت: دکتر ستوده به گروه تاریخ دانشگاه تهران اعتبار بخشید در حالی که ایران‌شناسی در مدارس ما مثله شده است. بنابراین به نظر می‌رسد باید واحد درسی  ایران شناسی را در همه رشته‌‌های تحصیلی پایه‌گذاری کنیم. نبود این درس کاستی بزرگی است.

ایران فقط یک منطقه جغرافیایی نیست
در این آیین پیام محقق داماد، مدیرعامل بنیاد موقوفات ایرج افشار قرائت شد. در بخشی از این پیام آمده است: «تلاش‌‌‌ به درازی یک قرن مرحوم منوچهر ستوده ثابت کرد ایران فقط یک منطقه جغرافیایی نیست. نام ستوده همواره با نام ایران جاودانه باقی خواهد ماند.»

احمد اقتداری از دوستان و همایون پورستار از نسل نخست دانشجویان مرحوم دکتر ستوده به  بیان خاطراتی از وی پرداختند. علی امیری، نیز در سخنرانی خود به فعالیت‌های علمی و تحقیقاتی مرحوم ستوده اشاره کرد.

متن کامل سخنرانی دکتر مهدی محقق، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به زودی در این سایت منتشر خواهد شد.